Page 46 - BOEK SELG.indb

Rudolf Steiner — Leven en Werk
dat de tijd drong werd het noodzakelijk de ideeën snel op elkaar te laten volgen. Zou men voor wat vaak binnen een week moest worden behan- deld, een maand of nog langer de tijd hebben gehad, dan zou het moge- lijk zijn geweest om de dingen in kleine porties aan te bieden. Wat nu door de druk noodzakelijkerwijs in korte tijd naar de harten toe moest worden gebracht, zou in dat geval diepgaander door de ziel zijn opgenomen. Maar dat was dus niet mogelijk. De tijd was beperkt, en dat hebben de gebeur- tenissen bewezen. Ik moet bekennen dat soms door de snelheid waarmee de antroposofisch georiënteerde wereldbeschouwing nieuwe inhouden naar de leden van de antroposofische beweging bracht, het voorafgaande door wat nieuw was werd uitgewist.” 61
Het is Carl Unger geweest die in zijn thematisering van Rudolf Steiners biografie en werk, het “apocalyptische” aspect ervan benoemde. Een om- schrijving die op zijn minst voor de jaren vanaf het einde van de Eerste We- reldoorlog een juiste karakterisering is. Wat Rudolf Steiner in deze periode allemaal gelijktijdig en met de grootste intensiteit leerde, stimuleerde en deed, terwijl hij daarnaast zijn eigen geestelijke onderzoek op productieve wijze wist te continueren, gaat niet alleen het kader van een beschrijving te boven maar ook elke poging om deze gang van zaken biografisch te volgen.
Het is van wezenlijk belang zich te realiseren ten overstaan waarvan Rudolf Steiner zijn werk naar voren bracht; namelijk de catastrofale ont- wikkeling zoals deze zich aan zijn geestelijk oog presenteerde en in con- frontatie waarmee door hem alle kracht in het geweer werd gebracht. [“De tijd drong ...”] In de weinige jaren die hem na 1918 nog restten, was het voor veel wat Rudolf Steiner begeleidde en trachtte op gang te brengen, nauwelijks nog mogelijk om gedurende zijn leven tot rijping te komen. Toch werkte hij in deze tijd, die bepaald werd door een omvangrijke sociale en politieke crisis, onvoorwaardelijk en toekomstgericht verder. De ineen- storting van de Weimarer Republik begon zich af te tekenen en daarmee de antecedenten voor het einde van de democratie in Europa als opmaat voor de Tweede Wereldoorlog.62
61 Rudolf Steiner: 2.11.18. In: Entwicklungsgeschichtliche Unterlagen zur Bil- dung eines sozialen Urteils. [GA 185 a], p. 90.
62 Weimarer Republik: periode in de Duitse geschiedenis tussen 1918 en 1933; vernoemd naar de plaats waar tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog
XLVI