Page 65 - MMO BULTEN ( 91 SAYI)

Cebeciler kış aylarında haftada bir, yaz aylarında ise haf- kalelere gönderilme sorumluluğu Cebecibaşıya aitti. Ce-
tada iki gün tüfek tâlimi yaparlardı. Maaşlarını öteki Kapı- behâne’de levazım azaldığı zaman, bu noksanı Cebeciba-
kulu ocakları gibi ulûfe veya mevâcib adıyla üç ayda bir şı dîvâna arz eder ve noksanlar tamamlanırdı. Yeniçeriler,
alan cebeci neferlerine ayrıca yılda bir defa 30’ar akçe devlet merkezinde bulunurlarken tüfenk taşımaları yasak
yay parası (âdet-i kemanbahâ) verilirdi. Cebeci ma- olduğundan, bunların talim zamanlarında kullanacakları
aşları için gerek merkezdeki gerekse taşradaki kale ce- tüfenkleri, Cebecibaşı verir ve işleri bitince yine geri alırdı.
behânelerinde muntazam mevâcib defterleri tutulurdu.
Kalelere silah ve cephane gönderilmesi, orada-
Yeniçerilerin mevcut olduğu bazı serhad kalelerinde bulu- ki cephanenin muhafazası, Cebeci Ocağı tarafın-
nan cebecilerin başındaki âmirlere de Cebecibaşı adı ve- dan gönderilmiş olan Cebecilere aitti. Bu kaleler-
rildiği olurdu. Ancak merkezdeki asıl Cebecibaşı ile karıştırıl- deki silah, cephane ve barut gibi harp levazımının
mamaları için bunlara genellikle Cebecibaşı Vekili denirdi. muayeneleri ve işe yarayıp yaramayacağının tetkiki, Ce-
becibaşı tarafından yapılırdı. Kalelerde hizmet eden Ce-
Cebeciler, başlarında iki ucu omuzlarına doğru sarkan ve becilerde, Yeniçeriler gibi 3 sene müddetle kale hizmetinde
dört tarafı yeşil çuha olan şebkülah denilen serpuşu gi- bulunurlar ve sonra merkeze getirilip, yerlerine başkaları
yerler ve merasim esnasında bunun üzerine tüy takarlardı. gönderilirdi. Bu cebecilerin başlarında zabitleri bulunurdu.
Cebecilerin malûl ve ihtiyarları, ocaklarının kanunu üze-
re belli miktarda aylığa bağlanarak emekliye ayrılırlardı. Savaş zamanında, yeniçerilere ait harp levazımatı, Ce-
beciler vasıtasıyla katır ve develerle nakledilir ve harp
Cebecilerin kışlaları Ayasofya Camii karşısında, son de- mıntıkasına girildikten sonra, kendilerine dağıtılırdı.
virde yanmış olan adliye binasının yerinde idi. Bunların Ordu, savaş meydanında yerini aldığı zaman, Cebeci-
yanında zabit ve neferlerin odaları, malzeme deposu ile ler ordunun merkez cephesinin gerisinde bulunurlardı.
her cins malzemenin yapıldığı ve tamir edildiği atölye-
ler bulunurdu. İmal edilecek malzemenin temini için ge- Cebecilerin sayıları, devirlere göre artıp eksilme göster-
rekli para mühimmat akçesi adıyla devlet hazinesinden miştir. I. Süleyman devrinde sayıları 700 iken, 1570 yılın-
tahsis edilirdi. Gerekirse ocak dışındaki esnafa da üc- da 4.000, Eğri Seferi’nde 3.000, IV. Murat devrinde 7.000-
reti ödenerek mühimmat imalâtı için sipariş verilebilir- 8.000 olmuş, 1702 yılında ise 2.500’e kadar indirilmiştir.
di. Ocak için gerekli çadırların kumaşı Mehterhâne’den
satın alınır ve çadırlar çadırcılar esnafına yaptırılırdı. 1826 yılında, II. Mahmud, yeniçerilerle birlikte artan ita-
atsizlikleri dolayısıyla Cebeci Ocağını da kaldırmıştır.
Cebehâne için lazım olan mamul ve gayri mamul bütün
eşya, bu depoda bulunurdu. Yeniçerilere ait cebe (zırh) Daha sonra, modern bir anlayışla Asâkîr-i Mansû-
üzerlerinin kumaşları, tolga kılıfları, zırh keseleri, meşin, ba- re-i Muhammediyye ordusunun kurulmasıyla birlik-
kır, pamuk ipliği, keten, çelik, kayık, tüfenk maşası, cebehâ- te, 1.054 neferden meydana gelen yeni bir Cebehâ-
ne ambarında bulunan eşyadan bir kısmıdır. Bunlardan ne sınıfı kuruldu. Sağ ve sol kol olarak tertip edilen ve
başka kürek, kazma ve bunların sapları, tüfenk kundağı birer Bölükbaşının kumandanlığı altında idare olu-
ve diğer imal edilmiş malzemeler, hep burada bulunur nan bu yeni teşkilat, 1860’a kadar varlığını korumuştur.
ve yapılırdı. Bu eşyadan gerekli olanların donanmaya ve

www.mmo.org.tr/konya 65