Page 152 - 7. SINIF AKILLI DEFTER

ünite5 (Alevilik-Bektaşilikle İlgili Temel Kavram ve Erkanlar-II)

İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

Semah
kısa Alevilik-Bektaşilikte önemli kavramlardan biri olan
a
kıs
kısa semah, mürşidin huzurunda, mürşide niyaz et-
kıs
a
mekle başlar. Çeşitli gruplar hâlinde, kadın erkek
Semah: Ceme katılanların ma- bir arada yapılır. Semah esnasında okunan deyiş
nevi coşku halinde kendilerin- ve nefeslerde Alevi-Bektaşi inançları dile getirilir.
den geçerek ilahi aşkla ayak- Semahın, herkesin birbirini göreceği şekilde yapıl-
ta dönmeleridir. ması esastır. Semahlarda el ele tutuşulmaz ve ke-
sinlikle mürşide arka dönülmez.
Gülbank: Farsça kökenli bir
kelimedir ve “gül sesi” mana- Gülbank
sına gelir. Gülbanklar, Allah’a yalvarıp yakarmayı dile getiren dua metinleridir. Yapı-
Gülbank: Alevi-Bektaşi kültü- lacak işin hayırlı, uğurlu olması veya sağlık, esenlik, başarı dilemek ama-
ründe çeşitli vesilelerle yapı- cıyla yapılır. Dualar halkı ayrıştırıcı ifadeler içermemeli, aksine insanları
lan dualara gülbank denilmek- birleştirici bir üslupla yapılmalıdır.
tedir. Hızır Orucu
Hızır Orucu: Alevilik-Bekta- Hızır orucunun dayandığı olay şöyledir: Bir gün Hz. Ali ile Hz. Fâtıma’nın
şilikte önemli ibadetlerden çocukları Hasan ile Hüseyin hasta olurlar. Hz. Fâtıma, “Yavrularım iyileş-
biridir. Bu oruç, şubat ayının sin, üç gün oruç tutacağım.” diye adak adar. Hz. Fâtıma’nın dileği kabul
13, 14 ve 15. günlerinde tutu- olur ve çocuklar iyileşir. Bunun üzerine Hz. Fâtıma ile Hz. Ali üç gün oruç
lur. Hızır orucu, Peygamberi- tutar. Oruçlu oldukları ilk gün Hz. Ali akşama yetecek kadar yiyecek getirir.
mizin (s.a.v.) sağlığında, Hz. Akşam olur, tam oruçlarını açacakken kapıya garip bir fakir gelir. Çok aç
Ali ve Hz. Fâtıma’nın yaşadığı olduğunu söyleyerek yiyecek ister. Hz. Ali ile Hz. Fâtıma, hiç tereddüt et-
bir olaya dayandırılır. meden iftar için hazırladıkları yiyecekleri kapıya gelen fakire verirler. Ken-
dileri bir şey yiyemeden yatarlar. Bu olay üç gün boyunca devam eder.
Muharrem Orucu: Hicri tak- Daha sonra Peygamber Efendimiz (s.a.v.) gelir. Durumu öğrenince kızı
vimde yılın ilk ayı muharrem Fâtıma’ya sorar: “Kapına gelen kişileri tanıdın mı?” diye sorar. Hz. Fâtıma,
ayıdır. Peygamber Efendimiz tanımadığını söyler. Hz. Peygamber (s.a.v.), “Üç gün boyunca kapınıza
(s.a.v.), muharrem ayının “Al- garip, yoksul ve yetim olarak gelen kişilerin üçü de Hızır idi.” der. İşte
lah’ın ayı” olduğunu ifade et- Alevi-Bektaşi kültüründe, bu olayın hatırasına üç gün Hızır orucu tutulur.
miştir. Muharrem ayında oruç
tutmanın sevap olduğunu be- Muharrem Orucu
lirten Hz. Peygamber (s.a.v.), Hicri takvime göre yılın ilk ayı olan Muharrem ayı, İslam
kendisi de bu ayda oruç tut- kültüründe önemli bir yere sahiptir. Muharrem ayının
maya önem vermiştir. onuncu gününe “aşure günü” denir. Peygamberimiz
(s.a.v.), bu gün oruç tutmaya önem vermiş, böyle
yapmayı Müslümanlara da tavsiye etmiştir. Muhar-
rem orucu, Alevi-Bektaşi kültüründe çok önemli bir
yere sahiptir. Peygamberimizin (s.a.v.) torunu Hz.
Muharrem Hüseyin muharrem ayının onuncu gününde susuz
Orucu:
Muharrem aynın bırakılarak şehit edilmiştir. Alevi-Bektaşiler, Kerbela’da
ilk on iki günü yaşanan bu üzücü olayı her yıl matemle anarlar. Muharrem
tutulan oruç Gülbank: ayının ilk on iki günü oruç tutarlar. Bu günlerde yas tutar, eğlence-
Hızır Orucu: Çeşitli nedenlerle den uzak dururlar.
Şubat ayının 13, 14 yapılan dua BİR AYET BİR HADİS
ve 15. günlerinde “Ramazan orucundan sonraki en faziletli oruç, Allah’ın
tutulur. Semah:
Tasavvufi ayı muharremde tutulan oruçtur.”
raks Peygamber Efendimiz Muharrem ayında oruç tutmuş ve
Müslümanlara da tavsiye etmiştir.
152 7. Sınıf Yeni Nesil Akıllı Defter