Page 26 - DDY YKS SINIF SORU BANKASI

9. SINIF
4 GENÇLİK VE DEĞERLER ANLATIM
ÜNİTE KONU

Mizaç; bireyin duygu ve davranış düzeyini ifade eden bir kavramdır. Aynı durum karşısında bir kişi şiddetli bir
tepki verirken, bir diğeri tepkisiz kalabilir. Bu kişilerin mizaçlarının birbirinden farklı olmasından kaynaklanır. Ka-
rakter, insanın içinde bulunduğu toplumun ahlak anlayışı ve değerler sistemine uygun bir davranış tarzını be-
nimsemesine denir. Gençlerin kişilik gelişiminde ailenin yanında çevrenin etkisi de önemlidir. Gençlik döneminde
eğitim kurumları, iletişim araçları, arkadaşlık ilişkileri değerlerin kazanılması açısından belirleyici bir role sahiptir.
Gençlerin kişilik yapısı gelişirken içinde yaşadıkları ailenin ve toplumun sahip olduğu değerler bu yapının geliş-
mesinde belirleyici bir öneme sahiptir. Gelecek nesillerin iyi yetişmesini isteyen toplumlar temel değerlerine sahip
çıkmalıdır.

3. TEMEL DEĞERLER
Her toplumun tarihi sürecine ve kültürel özelliklerine bağlı olarak oluşan kendine özgü değerleri mevcuttur. Bu
değerlerden bazıları toplumu temelden şekillendirmesi ve diğerlerini de etkilemesi bakımından temel değerler
olarak kabul edilir. Adalet, hikmet, iffet ve şecaat bütün ahlak anlayışlarında temel erdemler olarak kabul edil-
mektedir.
Adalet, doğruluk, eşitlik, gerçeğe uygun hüküm verme, en doğru olan yolu tercih etme, dürüstlük, tarafsızlık gibi
anlamlara gelir. Adalet, karakter özelliği olarak dengeli olmak ve aşırılıktan uzaklaşıp her şeye hakkını vermek
anlamlarını içerir. “...Allah, adaletli davrananları sever.” (Hucurât suresi, 9. ayet.) ayetiyle bu konuya verdiği öne-
mi bildirmektedir.
Hikmet, bilgelik, yerindelik, isabet etmek ve uygunluk anlamlarına gelir. Temel değerlerden biridir. Hikmet, dinin
inceliklerini bilme anlamı bakımından fıkıh kavramıyla, her şeyi yerli yerine koyma anlamı yönünden adalet kav-
ramıyla, bilmek manası açısından da ilim kavramıyla yakından ilişkilidir. Hz. Muhammed (s.a.v.) bir hadisinde
şöyle buyurmuştur: “Hikmet müminin yitiğidir. Onu nerede bulursa alır.”
İffet, kötü söz ve işlerden kaçınmak, haramdan uzak durmaktır. İnsanların ahlak kurallarına bağlı kalarak namu-
sunu ve şerefini korumasının yanında nefsinin aşırı istekleri karşısında ölçülü davranması da iffet kapsamında
değerlendirilir. Bununla ilgili Kur’an’da, “Mümin erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar ve iffetlerini koru-
sunlar... Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar ve iffetlerini korusunlar...” (Nûr suresi, 30-31.
ayetler.) buyurarak iffetli olmayı ayrım yapmadan kadın erkek herkese emretmiştir.

Şecaat, yiğitlik, kahramanlık, cesaret gibi anlamlara gelir. İslam dini, Müslümanların canlarını, mallarını, na-
muslarını, vatanlarını ve dinlerini korumak için cesur olmalarını ister. Hz. Peygamber, müşriklerle yapılan bütün
savaşlarda ümmetine liderlik ederek cesaretiyle örnek olmuştur. Hz. Aişe (r.a.) onu anlatırken “Hz. Peygamber
insanların en şecaatlisi, en cömerdi ve en güzeli idi.” demiştir. Şecaatin karşıtı da korkaklıktır. Bu durum kişinin
maddi, manevi pek çok konuda zarar görmesine neden olur.

4. KUR’AN’DAN MESAJLAR: İSRÂ SURESİ 23-29. AYETLER
Kur’an-ı Kerim’in 17. suresi olan İsrâ suresi, Mekke’de gelen surelerde biridir. 23 ve 29. ayetlerde İslam’ın insan
hayatıyla ilgili temel ilkeler yer almaktadır. İlk olarak Allah’tan (c.c.) başkasına kulluk edilmemesi emredilmekte
ve İslam’ın tevhid ilkesine vurgu yapılmaktadır. İkinci sorumluluk anne babaya iyi davranmak olarak bildirilmiştir.
Üçüncü sorumluluk akrabaya ve ihtiyaç sahiplerine iyilik etmek yani hayır yapmaktır. Ayetlerde ayrıca kişinin
kazanç ve servetini sadece kendisine ayırmamasını, malından ihtiyaç sahiplerine harcama yapması gerektiği
vurgulanmaktadır.

26
YKS KONU ANLATIMLI SORU BANKASI