Page 31 - DDY YKS SINIF SORU BANKASI

9. SINIF
5
KONU GÖNÜL COĞRAFYAMIZ ÜNİTE
ANLATIM

1. İSLAM MEDENİYETİ VE ÖZELLİKLERİ
Kültür, toplumların sahip olduğu maddi ve manevi değerlerin bütünüdür. Kültürün maddi unsurları, çoğunlukla
günlük yaşamla ilgilidir ve toplumların maddi ihtiyaçlarını karşılar. Manevi unsurlar ise; toplumda var olan din, dil,
ahlak, örf ve âdetler gibi alanları ilgilidir.
Medeniyet
Farklı kültürlerin bir araya gelmesiyle oluşan, evrensel bir nitelik taşıyan öğedir. Örneğin; Türk, Fars ve Arap kültü-
rü birbirlerinden farklı olsa da her biri İslam medeniyetinin bir parçasıdır. İslam’ı benimseyen Müslümanların, tarih
boyunca farklı coğrafyalarda ortaya koydukları maddi ve manevi birikimlerin tümü İslam medeniyetini oluşturur.
İslam Medeniyeti
Allah’ın insanlara gönderdiği dinin ortak adı olan İslam’dır. Peygamberler tarihi aynı zamanda medeniyet tarihidir.
İslam medeniyetinin oluşmasında özellikle Türk, Arap, Fars ve Hint kültürlerinin katkısı çok olmuştur.
Her medeniyet kendini diğerlerinden ayıran bir özgünlüğe sahiptir. İslam medeniyetinde hayatın her alanında
yansıyan tevhit anlayışı ön planda tutulmuştur. Allah’ın tek ve mutlak yaratıcı olması demek olan tevhit, İslam
medeniyetinin özünü oluşturur.
2. İSLAM MEDENİYETİNİN FARKLI COĞRAFYALARDAKİ İZLERİ
İslam, doğduğu topraklardan başlayarak dünyanın farklı yerlerine ulaşmış ve oralarda yaşayan insanlar İslam’ın
inanç ve ahlak ilkelerini benimseyerek Müslüman olmuşlardır. Bu sebeple dünyanın birçok kıtasında çok geniş bir
coğrafyada İslam medeniyetinin izlerini görmek mümkündür. Bu farklı coğrafyalarda ve birbirinden farklı kültürlere
sahip insanlar tarafından oluşturulduğu için zengin bir medeniyet olmuştur. İslam medeniyetinin tarihî birikimlerini
özellikle şu coğrafyalarda daha çok görebiliriz: Hicaz bölgesi, Kudüs ve çevresi, Şam ve Bağdat bölgesi, İran,
Horasan, Türkistan ve Mâverâünnehir Bölgesi, Hint Alt Kıtası, Anadolu ve Balkanlar, Kuzey Afrika (Mısır
ve Mağrip Bölgesi), Endülüs.
İslam dininin yayılması, Müslüman tüccarların ticaret yapmak amacıyla erken dönemlerden itibaren İslam coğ-
rafyasından dünyanın farklı yerlerine gitmişlerdir. Buralarda sergiledikleri dürüstlük, adalet ve helal kazanç gibi
dinin emrettiği ilkeler konusundaki titizlikleriyle insanları etkilemişlerdir. Bu sayede İslam geniş kitlelere ve uzak
coğrafyalara yayılma imkânı bulmuştur.
İslam medeniyetinin oluşumundaki en önemli unsurlardan biri de dildir. İslam medeniyeti, Türkçe, Arapça, Farsça
yazılan eserlerle zenginleşmiştir. Hoca Ahmed Yesevî’ye ait olan ve Türkçe yazılan Divân-ı Hikmet; Kaşgarlı
Mahmud’un kaleme aldığı ilk Türkçe sözlük olan Divân-ı Lugâti’t-Türk İslam medeniyetine değer katmıştır.

Hicaz Bölgesi
İslam, Arap Yarımadası’nda Hicaz bölgesinde ortaya çıkmış ve buradan dünyaya yayılmıştır. Mekke ve Medine,
Hicaz bölgesinin en önemli iki şehridir. Mekke’de bulunan Kâbe Müslümanların kıblesidir ve yeryüzünde ibadet
amacıyla yapılan ilk mabettir. Medine ise Hz. Peygamberin hicret sonrası yerleşerek İslam devletini kurduğu şe-
hirdir.
Kudüs ve Çevresi
Kudüs şehri hem çevresi hem de bünyesinde bulunan Mescid-i Aksâ nedeniyle İslam medeniyetinin en önemli
dinî ve kültürel alanlarındandır. Kudüs, Hz. Ömer’in halifeliği sırasında fethedilmiş ve İslam topraklarına katıl-
mıştır. Emeviler devrinde Müslümanlar Kudüs’te İslam mimarisinin en güzel eserlerinden biri kabul edilen Kubbe-
tü’s-Sahrâ’yı da yaparak Mescid-i Aksâ’yı yeniden imar etmiştir.
Şam ve Bağdat Bölgesi
Şam şehri, Suriye, Filistin, Lübnan ve Ürdün bölgelerinin merkezidir. Bölge, Hz. Ömer zamanında İslam ordusu
tarafından fethedilmiş ve bu tarihten itibaren İslam medeniyetinin önemli bir havzası olmuştur. Şam daha sonra
Emevî devletinin başkenti olmuştur. Bu dönemde inşa edilen Emevî Camii İslam dinî mimarisinin günümüze
kadar ayakta kalan en eski ve en güzel örneklerinden biridir.

31
YKS KONU ANLATIMLI SORU BANKASI