Page 57 - DDY 10. SINIF SORU BANKASI

DİN VE HAYAT

3.

ÜNİTE

1. DİN VE AİLE
İslam; eşleri birbirleri için huzur vesilesi olarak görmüş, evliliği her Müslümana emretmiştir. Evliliğin sınırlarını, şartlarını,
kimler arasında olabileceğini, eşlere yüklenen görev ve sorumlulukları açıklamıştır. İslam’da aile kurmak, her şeyden önce
Allah’ın (c.c.) emrine itaattir.
İslam, evliliğin kolaylaştırılmasını, evliliğin duyurulmasını, düğün yapılmasını, ikramda bulunulmasını istemiş ve evlenmek
isteyenlere yardım edilmesini tavsiye etmiştir. Boşanma tamamen yasaklanmamış ancak maddi ve manevi yaptırımlara
bağlanmıştır.
Evliliğin ardından eşler birbirlerine iyi davranmalı, birbirlerinin haklarını gözetmelidir. “... Erkeklerin kadınlar üzerindeki
hakları olduğu gibi kadınların da erkekler üzerinde hakları vardır...” (Bakara suresi, 228. ayet)
Çocukların eğitimine önem verme, temel ihtiyaçları karşılama, güzel isim koyma, eğitim, meslek edindirme, evlendirme ve
güzel ahlakı benimsetme ailede çocuğun haklarındandır.
2. DİN, KÜLTÜR VE SANAT
İslam, ulaştığı her toplumun kültürünü etkilemiş, bu toplumlar İslam’ın temel ilkeleri çerçevesinde kendi medeniyetlerini
inşa etmişlerdir.
İslam sanatı; tevhit ilkesini temele alır ve kötülüklere sebep olacak tarzlar ve eserleri tercih etmez. İslam sanatlarında
daha çok soyut; dünyanın faniliği, evrenin olumlu yönleri ve yaratılışın anlamı yansıtılır.
Mimari: İslam mimarisinin başlıca eserleri: Cami, Şadırvan, Hamam, Çeşme, Köprü, Medrese, Darüşşifa, Dergâh, Tekke,
Han, Kervansaraydır.
İlk mimari eser Mescid- i Nebevi kabul edilir. Sonraki dönemlerde de mimari, cami ve çevresinde şekillenmiştir. Emeviler
döneminde Şam Emeviye Camii ve Kudüs’teki Mescidi Aksa, Abbasiler döneminde Samerra şehri Ulu Camii cami merkezli
şehrin örnekleridir.
Edebiyat: İslam’ın ilk yıllarından itibaren inanç, ahlak, temel erdemlerle ilgili eserler verilmiş, İslam inanç ve ahlakına uy-
gun düşmeyen edebiyat türlerinden kaçınılmıştır.
İslam etkisiyle İlahi, Nefes, Mevlit, Miraciye, Tevhit, Naat, Nutuk, Devriye, Şathiye, Hilye… vb. edebiyat türleri oluşmuştur.
İlk Türk İslam edebiyat eserleri olarak 11. yy’da Karahanlılar döneminde yazılan Kutadgu Bilig / Yusuf Has Hacib ve Di-
van-ı Lügati’t-Türk / Kaşgarlı Mahmud kabul edilir.
Musiki: Hz. Peygamber (s.a.v.) döneminden itibaren ezan ve Kur’an-ı Kerim güzel sesle okunmuş, düğün gibi zamanlar-
da da musiki eşliğinde ölçülü biçimde eğlenmeye izin verilmiştir. İslam musikisi Allah’tan (c.c.) uzaklaştırmayan, iyiye ve
güzele yönlendiren bir tarza sahiptir.
İslam devletlerinde ordularda musiki aletler kullanılmış, bazı dönemlerde hastalıkların tedavisinde musikiden faydalanıl-
mıştır. Musiki alanında ilk ciddi çalışmalar Kindî, Fârâbî ve İbn Sînâ’nındır. Itrî ve Dede Efendi gibi bestekârlar da önemli
bir yere sahiptir.
Hat: Arap harfleri ile güzel yazı (hüsnühat) sanatıdır. Hat sanatçılarına “hattat” denir. Kur’an-ı Kerim mushaflarının yazılıp
çoğaltılması sayesinde ortaya çıkmıştır. Altı önemli yazı usulü ‘Aklâm-ı Sitte’; Sülüs, Nesih, Muhakkak, Reyhani, Tevki,
Rika’dır.
Tezhip: El yazmalarını ya da hat eserlerini altınla süsleme sanatıdır. Tezhip alanının sanatçılarına ‘’müzehhip” denir.
Ebru: Elde hazırlanmış boyalarla yoğunlaştırılmış su üzerine yapılan şekillerin kâğıda transfer edilmesiyle oluşan bir sa-
nattır.
Minyatür: Yazma kitaplara yapılan küçük, renkli ve ince işlenmiş resim, nakış; bir şeyin küçük benzeri veya kopyasıdır.
Minyatür sanatçılarına “nakkaş” denir.

10. SINIF KONU ANLATIMLI SORU BANKASI 57