Page 19 - igev dergi

kılmaktadır. Ayrıca çağın gereği olarak çok fazla yayın inceleştirmektedir. Bunu niçin eleştirel ve etkili
ve okuma materyali yayınlanmaktadır. Anacak sağlıklı okumayı öğrenmeleri gerekir.
bilgi edinme ve ayıklayıcı olmak bazen zor olmaktadır.
Aranılan bilgiye ulaşmak ve okumak için öncelikle Eleştirel Okuma Nedir?
temel bilgiye sahip olmak gerekir. Nitelikli bilgi ve Günümüz dünyasında gelişmişliğin dinamosu olarak
birikimin öncelikle oluşturması için etkili ve yeterli kabul edilmektedir ki eğitiminin temeli motivasyonunu
okumanın öncelikle yapılması gerekir. Okumanın eleştirel düşünce biçimi sağlamaktadır. Eleştirel
nitelik, bilinçli ve amaca yönelik gerçekleştirilmesi düşünce eğitimi nedir? Ne değildir ve nasıl sağlanır?
gerekir. Etkili okuma için merak, sorgulama, şüphe, Eğitim sistemi farkındalık kazandırmak ise her
bilinç, dikkat ve sürekliliği elden bırakmamak gerekir. söylenenin eleştirel gözle bakmak, her ifadeyi akıl
Okuduğu konu hakkında şüpheler taşımayan, dikkatli süzgecinden geçirerek değerlendirme, “acaba öyle
olmayan, kabule veya redde hazır bir dogmatik ön mi” diye düşünme oluşturmadır. Kısacası ifade edilen,
yargıya sahip okuyucudan, metnin bütünlüğünü söylenen ve bilinen her şeyi sorma, sorgulama,
kavramayan, metindeki kelimelerin anlamını ve başka seçenekler olup olmadığını araştırma eleştirel
cümlelerin anlam bütünlüğü vurgulamaları konularına düşüncenin temel göstergeleridir. “Acaba böyle
hâkim olamayan bir okuyucudan etkili bir okuma ve midir, değil midir? Ne zaman bulunmuştur? Nerden
anlama yapması beklenemez. Yükseköğrenim gören bulunmuştur? Nedenleri nelerdir? Süreç nasıl
öğrenciler ve araştırıcılar, bilim insanları eleştirel gelişmiştir? Sonuca nasıl varılmıştır? Koşullar başka
ve etkili okumada daha dikkatli ve şüpheci olmaları olsaydı sonuç nasıl değişirdi?” Kişiden kişiye veya
zorunludur. ortamdan ortama sonuçlar değişir mi?
Sorgulamak Okumada Neden Önemlidir? Gerçek ancak eleştirel okuma ile sağlanabilir. Okunan
metin eleştirilerek olaylardan ve olgulardan yeni
Hiçbir sorun, hiçbir problem felsefi tartışma fikirler oluşturmadır. Eleştirel okuma bir alışkanlık,
temelinde sorgulanmadan çözülmez. Okumada “neyi yöntem ve kazanılması gereken beceri olduğu için zor
öğreneceklerini” değil, “nasıl öğreneceklerini” anlar bir işlevdir. Eleştiri yapmak için öncelikle eseri seçici
ve anlatabilirsek, eleştirel okumayı zaten anlamış olarak okumak gerekir.
oluruz. İnsanı insan yapan özellik dildir. Dil, yalnızca
söz söyleyerek, yani fiziksel bir kaynak kullanmadan, Eleştirel okumada okunan metin üzerinde kendimizce
hiç bir bedensel maliyete katlanmadan iş yaptırma, bir takım sorular sorarak metnin daha iyi anlaşılmasına
yönetme ve yönlendirme yetisidir denir. çalışılmalıdır. Eleştirel okuma, okuduğumuz herhangi
bir metin üzerinde düşünme, doğruları ve yanlışları
Peki, Nasıl Olur Eleştirel Okuma? üzerinde çok yönlü analiz ederek metni yorma
ve yorumlama yapmaktır. Bu teknikte, okuma
Her şeyden önce bir metni okunurken “anlatılmak
istenen nedir?” veya “Bu metnin ana fikri ne?” gibi yalnızca konunun anlamış olmakla sınırlı olmamalı
Aynı zamanda okurken düşünülmesi, konuya farklı
sorular sorulduğunda, eleştirel okumaya doğru ilk yorumlama getirmek ve konuya eleştirel bir gözle
adım atılmıştır demektir.
bakılmayı da öğrenmek gerekir. Eleştirel okuma
Eleştirel okuma yaparken, okuduğunuz metinle tekniğinde okuma eylemi sırasında ve sonrasında
ilgili mantıklı bir argümanın oluşması gerekir. zihinsel bakımdan daha etkin olması gerekir.
Eleştirel okuma öncelikle bir sanat ve beceri işidir. Okunan metin yeni okumaları da beraberinde
Alman dil bilimci Goethe ilerlemiş yaşında halâ bu getirmelidir. Hatta yeni bir okumanın da
sanatı yeterince öğrenemediğini söylediği belirtilir. yeni araştırma ve incelemelere kapı
Öğrencilerin erken dönemde sorgulayıcı okumayı açması gerekir. Eleştirel okumada
ve okuma becerilerini öğrenmesi öğrenim hayatı sonrası metne yeni bir düşünce
boyunca ihtiyaç duyacağı bu becer sayasında eğitimini ve etkinlik de kazandırılmış
içselleştirerek öğrenmesini ve kendisini geliştirmeye olur. Bu okuma daha çok
ciddi katkısı olacaktır. Öğrencinin eleştirel okuma ile filim sektöründe yapılıyor.
öğrenciye/kişiye ders dışında da öğrenmeye daha açık Bir başka deyişle eleştirel
biri haline getirmesine olumlu katkı kazandıracaktır. olmayan okuyucu metinin
Eleştirel okumada kişi okuduğunu olduğu gibi almaz; anlatıldığı temel düşünce
konuyu irdeleyerek ve çok yönlü incelemeyi kavraması veya düşünce desteklerini de
yaralı olacaktır. konunun nasıl betimlendiğine

Çoğu öğrencide okuma alışkanlığı gelişmemiş, de bakılır.
okuduklarından da öğrenmeyi nasıl
gerçekleştireceklerini de bilmedikleri görülüyor.
Öğrencilerin temelden çok yetersizliklere sahip
oldukları görülüyor bunlardan en önemlisi
de okuduğunu iyice anlama ve sorgulayarak
Mayıs 2022 İGEV 19