Page 7 - 2 выпуск KZ
P. 7
ӨЗЕКТІ
Мысалы, Италияда сотта еңбек дауын шешу рінде бұл әдіс тәртіптік жазалар туралы
тәртібі «татуласуға мәжбүрлеу әрекетінің» дауларды қарау кезінде жиі қолданылады
(https://cour-europe-arbitrage.org/news/ (European Foundation for the Improvement of
mediation-labour-disputes/) міндетті кезеңіне Living and Working Conditions).
ие. Әдетте ұйымда даулы тараптар арасын- АҚШ-та еңбек дауларын шешудің балама
да делдал бола алатын кәсіби келіссөз жүр- шараларын қолдану жиі кездеседі, көбінесе
гізушілер, медиаторлар болады, ал тараптар бұл делдал, келіссөз жүргізуші және медиа-
келісімге келген кезде олардың дауы сот тордың қызметтері. Бұл әдістердің айрық-
тізілімінен алынады. ша сипаттамасы – олардың бейресми болуы,
Дәл осындай тәжірибе Скандинавия ел- жанжалды төрелік арқылы немесе сотта ше-
дерінде де қолданылады. Жанжал туындаған шуден айырмашылығы. Егер тараптар жан-
кезде жұмыста бейтарап үшінші тарап болып жалды балама әдістермен шешуге келіспеген
табылатын және жанжалдың екі немесе одан жағдайда, олар талап қоюды сотқа жіберу-
да көп тараптарына өзара қолайлы келісімге ге құқылы. Алайда, батыс елдерінде корпо-
келуге көмектесетін делдал шақырылады. рациялар мен қызметкерлер сотқа баруды
Делдалдың жұмысы кінәні бөлуге емес, бола- сирек таңдайды, өйткені бұл көп уақыт пен
шаққа назар аудару және қарым-қатынасты қаражатты қажет етеді. Қорытынды ретінде
қалпына келтіру мәселелерін бірлесіп шешу келіссөзшіні, медиаторды немесе омбудсмен-
принципіне негізделген. Медиацияның тағы ді тарту арқылы дауларды шешу ең қолайлы
бір түрі бар, ол медиатор тараптарды ойлау болып табылады.
мен әрекет етудің жаңа тәсілдерін зерттеуге Конфликтология саласындағы шетелдік
мәжбүрлеу арқылы өз шешімін табуға бағыт- тәжірибенің үздік тәжірибелері медиация
тайды. әдістері мен құралдарын қолдану арқылы
Скандинавия елдерінде төрелік дауды біздің жұмысымызға бейімделеді.
шешу тәсілі ретінде де қолданылады, мұнда
үшінші тарап (төреші) істі, әр тарап ұсынған
ЕТҰ-ның 14 омбудсмені медиацияны жүргі-
дәлелдер мен дәлелдемелерді тыңдап, шешім зу рәсімі бойынша бір апталық оқудан өтті.
шығарады. Медиация кезіндегідей, төрелік
барысында тараптар еріктілік қағидатына
сәйкес әрекет етеді және тәжірибе мен арнайы Оның барысында келіссөздер жүргізу бой-
сараптамалық білімнің болуы бойынша ме ынша әлемдік тәжірибені зерделеуге, даулар-
ды реттеу бойынша әдістер мен құралдарды
диаторды немесе төрешіні өздері таңдай
алады. меңгеруге, әртүрлі жағдайларды модельдеу-
Дауды шешудің балама әдістеріндегі мен нақты кейстерді қарауға мүмкіндік алды.
(ADR) новелла – бұл үшінші тарапты «фак- Қазатомөнеркәсіптің омбудсмен қызметі
тілерді анықтаушы» (fact-finder) ретінде өз жұмысын жетілдіру үшін халықаралық
тәжірибені зерделеуді жалғастыруды жоспар-
тағайындау, ол даудың мәнін қарастырып,
зерттейді және тараптарға өз шешімін табуға лап отыр.
мүмкіндік бере отырып, олардың қорытын- Қазатомөнеркәсіптің
дысы туралы есеп береді. Скандинавия елде- омбудсмен қызметі
QAZATOMNEWS, №10(39), 10.2022 7
