Page 2 - 03- Buồn nôn và nôn
P. 2
l
784 Ch. 18 • Bệnh lý đường tiêu hóa
∙ Àùåt stent thûåc quaãn coá thïí laâm giaãm khoá nuöët trong trûúâng húåp u khöng phêîu
thuêåt àûúåc.
Buồn nôn và nôn
ĐẠI CƯƠNG
∙ Buöìn nön vaâ nön coá thïí do taác duång phuå cuãa thuöëc, bïånh hïå thöëng, röëi loaån hïå
thöëng thêìn kinh trung ûúng (central nervous system–CNS) vaâ caác röëi loaån tiïu
hoáa nguyïn phaát.
∙ Nön xaãy ra trong hoùåc ngay sau bûäa ùn coá thïí do heåp mön võ cêëp tñnh (v.d., loeát
mön võ) hoùåc röëi loaån chûác nùng, nön trong voâng 30 àïën 60 phuát sau bûäa ùn coá thïí
gúåi yá bïånh lyá daå daây hoùåc taá traâng. Nön muöån sau bûäa ùn vaâ nön ra thûác ùn khöng
tiïu tûâ bûäa ùn trûúác coá thïí gúåi yá tùæc heåp mön võ hoùåc liïåt daå daây.
CHẨN ĐOÁN
∙ Tònh traång tùæc ruöåt vaâ coá thai nïn àûúåc chêín àoaán loaåi trûâ.
∙ Danh saách thuöëc sûã duång cêìn àûúåc xem xeát kyä lûúäng vaâ caác bïånh hïå thöëng (cêëp vaâ
maån tñnh) cêìn àûúåc àaánh giaá nhû laâ nguyïn nhên hoùåc yïëu töë goáp phêìn.
ĐIỀU TRỊ
∙ Àiïìu chónh cên bùçng nûúác vaâ àiïån giaãi laâ phûúng phaáp àiïìu trõ höî trúå quan troång.
∙ Ngûâng hoùc haån chïë uöëng vaâ ùn caác chêët loãng. Nhiïìu bïånh nhên coá thïí kiïím soaát
àûúåc khöng cêìn àiïìu trõ thïm.
∙ Giaãi phoáng tùæc ngheän daå daây coá thïí cêìn úã bïånh nhên tùæc ruöåt hoùåc buöìn nön vaâ
nön keáo daâi do caác nguyïn nhên.
∙ Bïånh nhên buöìn nön vaâ nön keáo daâi àöi khi coá thïí cêìn chó àõnh nuöi ùn bùçng
àûúâng ruöåt qua höîng traâng hoùåc thêåm chñ àûúåc nuöi hoaân toaân qua àûúâng tônh
maåch.
Thuốc
Àiïìu trõ thuöëc theo kinh nghiïåm thûúâng bùæt àêìu trong khi caác can thiïåp àang àûúåc
chuêín bõ tiïën haânh, hoùåc khi nguyïn nhên àûúåc cho laâ tûå kiïím soaát àûúåc.
∙ Phenothiazine vaâ caác thuöëc tûúng àûúng. Prochlorperazine (Compazine), 5–10
mg uöëng 3–4 lêìn/ngaây, 10 mg tiïm bùæp hoùåc tiïm tônh maåch möîi 6 giúâ, hoùåc
25 mg àùåt trûåc traâng 2 lêìn/ngaây; promethazine (Phenergan), 12,5–25 mg àûúâng
uöëng, tiïm bùæp, hay àùåt trûåc traâng möîi 4–6 giúâ; vaâ trimethobenzamide (Tigan),
250 mg/uöëng 3–4 lêìn/ngaây, hoùåc 200 mg tiïm bùæp 3–4 lêìn/ngaây àaåt hiïåu quaã.