Page 3 - 03- Buồn nôn và nôn

Tiêu chảy l 785

Buöìn nguã laâ taác duång phuå thûúâng gùåp, vaâ phaãn ûáng loaån trûúng lûåc cêëp tñnh hoùåc
taác duång ngoaåi thaáp khaác coá thïí xaãy ra.
∙ Thuöëc àöëi khaáng dopamine bao göìm metoclopramide (10 mg uöëng 30 phuát
trûúác bûäa ùn vaâ trûúác khi ài nguã, hoùåc 10 mg tiïm tônh maåch), thuöëc prokinetic
cuäng coá taác duång chöëng nön trung ûúng. Triïåu chûáng buöìn nguã vaâ ngoaåi thaáp coá
thïí xaãy ra, vaâ theo khuyïën caáo cuãa cuåc quaãn lyá dûúåc vaâ thûåc phêím Hoa Kyâ (Food
and Drug Administratio–FDA) khi duâng liïìu cao vaâ keáo daâi coá nguy cú röëi loaån
thêìn kinh cú vônh viïîn (Aliment Pharmacol Ther. 2010;31:11). Tònh traång nhúân
thuöëc coá thïí haån chïë hiïåu quaã lêu daâi. Domperidone laâ thuöëc thay thïë, khöng qua
haâng raâo maáu naäo vaâ do àoá khöng coá taác duång phuå lïn thêìn kinh trung ûúng; Tuy
nhiïn, thuöëc naây khöng coá sùén.
∙ Caác thuöëc khaáng histamin hûäu ñch nhêët trong àiïìu trõ buöìn nön vaâ nön úã caác
bïånh nhên say xe nhûng cuäng coá thïí hiïåu quaã vúái caác nguyïn nhên khaác. Caác
thuöëc àûúåc chó àõnh bao göìm diphenhydramine (Benadryl, 25–50 mg uöëng möîi
6–8 giúâ, hoùåc 10–50 mg tiïm bùæp möîi 2–4 giúâ), dimenhydrinate (Dramamine, 50
àïën 100 mg uöëng hoùåc tiïm tônh maåch möîi 4–6 giúâ) vaâ meclizine (Antivert, 12,5
àïën 25 mg, 1 giúâ trûúác khi di chuyïín).
∙ Caác thuöëc àöëi khaáng thuå thïí Serotonin 5-HT3. Ondansetron (Zofran, möîi 4
giúâ 0,15 mg/kg duâng ba liïìu hoùåc 32 mg truyïìn tônh maåch trong 15 phuát, bùæt àêìu
30 phuát trûúác khi hoáa trõ) coá hiïåu quaã trong àiïìu trõ nön do hoáa trõ liïåu. Thuöëc
cuäng chó àõnh trong àiïìu trõ nön do taác duång phuå cuãa caác loaåi thuöëc khaác (4–8 mg
uöëng hoùåc tiïm tônh maåch möîi 8 giúâ), àùåc biïåt laâ daång thuöëc àiïìu trõ ngêåm dûúái
lûúäi. Granisetron (Kytril, 10 μg/kg duâng àûúâng tônh maåch 1–3 liïìu/10 phuát, hoùåc
uöëng 1 mg) àaåt hiïåu quaã.
∙ Thuöëc àöëi khaáng thuå thïí Neurokinin–1 (NK–1). Aprepitant (uöëng 125 mg
ngaây thûá nhêët, uöëng 80 mg ngaây thûá 2 vaâ 3) laâ lûåa choån khaác, hiïån nay àûúåc chó
àõnh duy nhêët trong àiïìu trõ buöìn nön vaâ nön do hoáa trõ liïåu.

Tiêu chảy

ĐẠI CƯƠNG
∙ Tiïu chaãy cêëp laâ hêåu quaã cuãa quaá trònh tùng nhu àöång vaâ/hoùåc dõch cuãa ruöåt àöåt
ngöåt. Caác taác nhên nhiïîm truâng, àöåc töë, vaâ thuöëc laâ caác nguyïn nhên thûúâng gùåp
gêy tiïu chaãy cêëp. Viïm àaåi traâng giaã maåc, tiïu chaãy do khaáng sinh hoùåc do thuöëc
vaâ taáo boán cêìn àûúåc chuá yá úã nhûäng bïånh nhên nùçm viïån (Gastroenterology 2004;
127:287).
∙ Tiïu chaãy maån tñnh laâ tònh traång ài ngoaâi phên loãng coá hoùåc khöng coá tùng söë
lêìn àaåi tiïån trïn 4 tuêìn.