Page 3 - 04- Tiêu chảy

l
786 Ch. 18 • Bệnh lý đường tiêu hóa
CHẨN ĐOÁN

∙ Hêìu hïët tiïu chaãy cêëp do nhiïîm truâng keáo daâi dûúái 24 giúâ vaâ coá thïí do virus; do vêåy,
xeát nghiïåm phên khöng cêìn thiïët chó àõnh trong àúåt bïånh biïíu hiïån ngùæn khöng söët,
khöng mêët nûúác, phên khöng coá maáu hoùåc muã (N Engl J Med 2004;350:38).
∙ Cêëy phên, tòm àöåc töë Clostridium difficile, xeát nghiïåm trûáng giun, kyá sinh truâng,
vaâ soi àaåi traâng sigma coá thïí àûúåc chó àõnh úã nhûäng bïånh nhên coá caác triïåu chûáng
nghiïm troång vaâ keáo daâi, hoùåc khöng àiïín hònh.
∙ Chïnh lïåch thêím thêëu trong phên àûúåc tñnh úã nhûäng bïånh nhên bõ tiïu chaãy
maån tñnh vaâ ài ngoaâi phên nûúác nhû sau: 290–2 ([Na+] phên + [K+] phên). Chïnh
lïåch thêím thêëu <50 mOsm/kg gùåp trong tiïu chaãy tùng tiïët vaâ >125 mOsm/kg
gùåp trong tiïu chaãy thêím thêëu.
∙ Nghô àïën tiïu chaãy do viïm nïëu xeát nghiïåm tòm thêëy maáu hoùåc baåch cêìu trong phên.
∙ Phên múä àûúåc chêín àoaán khi coá 7 g chêët beáo trong phên/ngaây úã mêîu phên thu
thêåp trong 72 giúâ trïn nhûäng bïånh nhên ùn 100 g chêët beáo möåt ngaây. Nhuöåm
sudan mêîu phên laâ xeát nghiïåm thay thïë; 100 haåt múä trong möåt vi trûúâng (high-
power field–HPF) laâ bêët thûúâng.
∙ Nhûäng trûúâng húåp tiïu chaãy maån tñnh chûa roä nguyïn nhên cêìn saâng loåc viïåc
duâng thuöëc nhuêån traâng.
Biểu hiện lâm sàng

∙ Tiïu chaãy cêëp
∘ Nhiïîm virus vaâ vi khuêín àûúâng ruöåt nhû E. coli, Shigella, Salmonella,
Campylobacter, Yersinia laâ nhûäng nguyïn nhên thûúâng gùåp nhêët.
∘ Viïm àaåi traâng giaã maåc thûúâng xuêët hiïån sau àiïìu trõ khaáng sinh vaâ do caác àöåc
töë tiïët ra búãi C. difficile.
∘ Bïånh do nhiïîm Giardia àûúåc xaác àõnh khi coá Giardia lamblia trophozoites
trong phên, trong dõch taá traâng, hoùåc trong mêîu sinh thiïët ruöåt non. Nhuöåm
miïîn dõch huyânh quang mêîu phên giuáp chêín àoaán nhanh.
∘ Nhiïîm amip coá thïí gêy ra tiïu chaãy cêëp, àùåc biïåt úã nhûäng ngûúâi ài du lõch túái
vuâng keám vïå sinh vaâ tònh duåc àöìng tñnh nam. Xeát nghiïåm phên tòm trophozoites
hoùåc nang cuãa Entamoeba histolytica hoùåc xeát nghiïåm khaáng thïí trong huyïët
thanh giuáp chêín àoaán xaác àõnh.
∘ Caác thuöëc nhû thuöëc nhuêån traâng, thuöëc khaáng axit, thuöëc tim maåch (v.d.,
digitalis, quinidine), colchicine vaâ thuöëc khaáng sinh. Triïåu chûáng thûúâng hïët
khi ngûâng sûã duång caác thuöëc trïn.
∘ Bïånh thaãi gheáp cêìn phaãi àûúåc chuá yá khi tiïu chaãy tiïën triïín sau cêëy gheáp nöåi
taång, àùåc biïåt laâ gheáp tuãy xûúng.
∘ Tiïu chaãy maån sau khi khai thaác kyä bïånh sûã, thùm khaám toaân diïån vaâ laâm xeát
nghiïåm thûúâng quy, tiïu chaãy maån tñnh bao göìm caác loaåi sau: tiïu chaãy phên