Page 81 - 8.SINIF ETKİNLİK KİTAP
P. 81
TEKNOLOJİ VE TASARIMIN TEMELLERİ
Mühendisliğin Temel Kavramları
Teknoloji ve Tasarımı Öğreniyorum
Duran bir cismi hareket ettiren, hareket halindeki bir cismin süratini arttırabi-
len, yavaşlatabilen ya da durdurabilen, cismin şeklini ve hareket yönünü değiştirebilen
Kuvvet etkiye kuvvet denir. Kuvvet aynı zamanda uygulandığı cisimlerin şeklini değiştiren et-
kiye de sahiptir. Bir cisme kuvvet uygulandığında, cisim kuvvet yönünde hareket edi-
yorsa iş yapılmış demektir. Bir işin yapılabilmesi için enerjiye ihtiyaç vardır. Dolayısıyla
iş yapabilme yeteneğine enerji denir. Enerjinin birimi Joule(J)’ dür.
Örneğin: mühendislik açısından bir araba tasarladınız .
Bu arabanın içine dört yolcu bindiği halde araba yol
almadığı müddetçe iş yapılmış sayılmaz. İhtiyaç duyulan ener-
jiyi yakıttan sağlayan motor arabayı hareket ettirir. Motor
arabanın yol alması için ihtiyaç duyulan kuvveti sağlar. Böyle-
ce arabanın yol alması sonucu iş yapılmış olur.
Birbirine temas eden yüzeylerin harekete karşı gösterdiği dirençtir. Sürtünme
kuvveti hareket yönüne daima zıttır. Cisimlerin hareketini yavaşlatır. Sürtünme kuvveti Sürtünme
Kuvveti
cisimleri hareket ettirmez. Sürtünen yüzeyler ısınır ve zamanla aşınır.
Örneğin: Hareket halindeki bir aracın tekerlekleri yol
sürtünmesine maruz kalır. Bu da aracın hızını azaltarak kinetik
enerjinin ısı enerjisine dönüşmesine sebep olur. Mühendisler
üretim esnasında kullanılan makineler tasarlarlar. Makine ha-
reketini sağlayan çarklar sürtünme etkisi ile ısınır ve zamanla
işlevini yitirmeye başlar.
Bir cisme dışardan bir kuvvet etki etmedikçe , cisim durağan ise durağan kalma-
Eylemsizlik ya , hareket halinde ise sabit hızda hareketini sürdürmeye devam eder. Buna Newton’un
birinci hareket yasası yani eylemsizlik yasası denir.
Örneğin; mermer taş bloğu taşıyan bir kamyon ani fren
yaptığı zaman kamyon durmaya başlarken . Eylemsizlik gereği
kamyona sabitlenmeyen taş blok öne doğru hareket eder. Yolcu-
luk esnasında bir aracın ani fren yapması ile yolcunun ileriye
doğru gitmesi de eylemsizlik yasasının bir sonucudur. Tasarım-
cılar bu sebeple mühendislik açısından araçlarda emniyet ke-
merini icat etmişlerdir.
81
