Page 15 - 03.09.2016 Faktor 322

3.10.2016. I
PONEDJELJAK I 15

Svijet

Joseph Eugene Stiglitz, profesor ekonomije i dobitnik Nobelove nagrade

ZAJEDNIČKA VALUTA

EVROPSKE UNIJE NA

LOŠIM TEMELJIMA

Danas većina ekonomista, pa i Međunarodni monetarni fond, odbacuju ideju da

štednja pomaže ostvarivanju privrednog rasta, navodi dobitnik Nobela za ekonomiju

konomist i nobelovac Najinteresantnije je
Joseph Eugene Stiglitz da je MMF izvukao
smatra da su loša pra-
Evila na kojima je, pod pouke iz prošlosti
utjecajem neoliberalne ide- i priznao da je
ologije, sazdana jedinstvena pogriješio, rekao
evropska valuta, izvor svih
nedaća zone eura. je ovaj nobelovac
- Ne treba ih promatrati kao iz polja ekonomije,
deset Božijh zapovijedi, već ta koji se čudi što još
pravila treba što prije mijenjati.
Treba odustati od ograničenja ima vlada poput
budžetskog deficita na tri posto Njemačke na čelu
i uspostaviti monetarnu insti- s kancelarkom
tuciju koja se ne bavi samo in-
flacijom već i nezaposlenošću Angelom Merkel,
i rastom - neke su od ključnih koje ustrajavaju na
preporuka Stiglitza. zahtjevima politike
Rješenje nije štednja štednje
Stiglitz (73) je bio predsjednik
Ekonomskog savjeta od 1995. namjestili plug prije volova”,
do 1997. godine i otuda prak- odnosno uspostavili su jedin-
tično član kabineta tadašnjeg stvenu valutu bez neophod-
predsjednika Billa Clintona. nih institucija koje će njome
Dobitnik je Nobelove nagra- upravljati.
de za ekonomiju, profesor Kao još veći problem navo-
na Univerzitetu Kolumbija i di da su države članice ostale
počasni doktor univerziteta lišene dva najznačajnija me-
Harvard, Oxford i Cambrid- hanizma finansijskog prila-
ge. Autor knjige “Euro: Kako gođavanja - deviznog kursa
jedinstvena valuta prijeti bu- i kamatne stope, što znači
dućnosti Evrope”, smatra da da su im ruke vezane i ima-
Evropska unija i svijet “srljaju ju manevarski prostor samo
u katastrofu”. u budžetskoj politici, a isto
U razgovoru za AFP, naveo je i s Evropskom centralnom
je da su nakon pokretanja eura bankom koja se bavi samo
ekonomisti očekivali prvi udar inflacijom. Stiglitz je pozvao
kako bi vidjeli koliko je otpor- da se stvari promijene kako
na ta valuta, a kada se to dogo- ujedinjena Evropa ne bi bila
dilo 2008. godine, posljedice ugrožena.
su bile užasne. - Euro je možda dobar za
Stiglitz smatra da je ogra- nekoliko osoba i bankare, ali
ničenje budžetskog deficita nije za običan svijet. Društvo
na tri posto “palo s neba” i da stagnira i ne vjeruje i to daje
nije zasnovano ni na jednoj poticaj strankama ekstremne
ekonomskoj teoriji i da su pra- desnice - navodi Stiglitz.
vila u slučaju eura uspostavili U svojoj knjizi on daje više
obični ljudi. JOSEPH EUGENE STIGLITZ: Države su ostale bez mogućnosti promjene deviznog kursa i kamatne stope FOTO: EPA prijedloga, poput uspostavlja-
- Danas većina ekonomi- nja institucije koja bi se bavila
sta, pa i Međunarodni mo- ideologiji, vjerovanju koje nije OCJENE KANDIDATA polja ekonomije, koji se čudi i borbom protiv nezaposlenosti
netarni fond, odbacuju ideju nužno zasnovano na dokazi- što još ima vlada poput Nje- i poticanjem rasta. U slučaju
da štednja pomaže ostvariva- ma”. Podsjetio je da se štednja Trumpu jedinica mačke na čelu s kancelarkom da to nije moguće, Stiglitz
nje privrednog rasta - navo- pokazala neuspješnom tokom Angelom Merkel, koje ustra- smatra da bi ili iz zone eura
di Stiglitz dodajući da je to Velike depresije 30-ih godina Stiglitz kaže da bi oborio na ispitu republikanskog kandi- javaju na zahtjevima politike trebala istupiti Njemačka, što
“nažalost, i dalje dominantno prošlog stoljeća, nakon toga u data na američkim predsjedničkim izborima Donalda Trum- prilagođavanja koje su, smatra, bi omogućilo povećanu kon-
mišljenje u njemačkoj vladi, Aziji i Argentini, a po njego- pa, a da bi u slučaju njegove pobjede na izborima najviše neusklađene s reformama koje kurentnost drugih zemalja za-
a posebno u Ministarstvu fi- vom mišljenju to se događa i izgubila američka privreda. Naveo je da bi krajnji rezultat su potrebne zoni eura. hvaljujući devalvaciji jedin-
nansija”. Stiglitz se u svojoj sad u Evropi. bio trgovinski rat, korekcija američkog standarda života stvene valute, ili da se euro
knjizi protivi “neoliberalnoj - Najinteresantnije je da je i gubitak radnih mjesta za Amerikance. Naglasio je da bi Kuća bez temelja ukine, ili da se u iščekivanju
ideologiji u Evropskoj uniji” MMF izvukao pouke iz proš- čitav okvir u kojem Trump promatra stvari nešto za šta bi Po Stiglitzovom mišljenju, osnivanja potrebnih institucija
i ne ostavlja nikakvu sumnju losti i priznao da je pogriješio student iz osnovnih predmeta ekonomije dobio jedinicu. greške su počinjene u doba na- stvore dvije ili čak tri mone-
o tome da je riječ “doslovno o - rekao je ovaj nobelovac iz stanka eura jer su “Evropljani tarne zone.