Page 27 - BROJ 56 31.03.2016.

organizacija koja upražnjava samoubilački s detektiranjem i eventualnim sprječava-
terorizam sekularna, odnosno da religija njem ovog vida terorizma.
ne igra bitnu ulogu čak ni kad je regruti- Kao što rekoh, statistika je knjige
ranje u pitanju, i da su bombaši samoubice pregažena. U periodu koji knjiga ne po-
demografski toliko različiti da ih je skoro kriva, dakle, od 2004. do 2015. godine,
nemoguće profilirati. dogodilo se 4.436 samoubilačkih napa-
Najsumorniji i najzabrinjavajući nalaz da, u kojima je ubijena 41.181 žrtava, a
o efikasnosti ove forme jeste terorizam. To- ranjeno 97.892 ljudi. Statistika o oko 10
kom perioda koji knjiga pokriva izvedeno žrtava po napadu i dvostrukom broju ra-
je 315 samoubilačkih napada. U prosjeku njenih skoro je podudarna s prethodnim
je u svakom napadu ubijeno 12 ljudi. U periodom. Naravno, američka invazija na
istom periodu dogodilo se 4.155 teroristič- Irak uzrokovala je da je broj od nekoliko
kih incidenata, u kojima je nastradalo 3.207 desetaka samoubilačkih napada godišnje
ljudi. Računica govori da su samoubilački tokom devedesetih prošlog vijeka skočio
napadi činili tri posto terorističkih djela, na nekoliko stotina. Pape je taj rast pred-
ali su odnijeli 48 posto života izgubljenih vidio (a nije ni bilo teško) u svojoj knjizi.
zbog terorizma. Taj desetostruki skok u broju samoubilač-
kih napada grozna je ilustracija tekovina
“TAMILSKI TIGROVI” PATENTIRALI “globalnog rata protiv terora”.
SAMOUBILAČKI POJAS Ne postoji univerzalno prihvaćena de-
Za najveći broj (79) od tih 315 samo- finicija terorizma. U Ujedinjenim nacijama
ubilačkih napada odgovorni su “Tamilski lome se decenijama koplja oko za sve čla-
tigrovi” u Šri Lanki, organizacija koja nije nice prihvatljive definicije. “Terorizam je
samo sekularna nego je izrazito antireli- neuhvatljiv. Kad god neko povjeruje da je
giozna i koja je, uzgred rečeno, patentira- našao pravu definiciju, neko drugi dokaže
la samoubilački pojas ili prsluk. Štaviše, da je nesavršena. Teško ga je jasno fiksirati
Robert Pape sugerira da podaci upućuje zato što je to u suštini politički fenomen”,
na zanimljivu hipotezu da islamski fun- piše Loreta Napoleoni, autorica nekoliko
damentalizam možda doprinosi manjem knjiga o ekonomiji terorizma. Najprihvat-
broju samoubilačkih terorista time što ne ljivija i istovremeno najšira definicija jeste
odobrava da određene kategorije pojedina- da je terorizam nasilje u cilju postizanja
ca budu regrutirani. Naprimjer, Al-Kaida političkih ciljeva. Samoubilački terorizam
nije imala nijednu ženu bombaša samou- u tom se pogledu ne razlikuje od drugih
bicu. Potpuno suprotno, samoubilačke na- formi terorizama (demonstrativnog i de-
pade Radničke partije Kurdistana (PKK) struktivnog). To je činjenica koja pomalo
u tom periodu izvodile su većinom žene izmiče zbog “iracionalnosti” čina.
(čak 71%). U cijelom periodu pokrivenom Posljednji samoubilački napadi u
ovim istraživanjem žene su činile 15 posto Bruxellesu, za koji je ISIL preuzeo odgo-
bombaša samoubica. vornost, uklapaju se u sve što se o samou-
“Od petnaestogodišnjeg libanonskog bilačkom terorizmu zna iz Papeove studije.
Fotografija: Hotli Simanjuntak / EPA tinejdžera do 52 godine stare udovice u Jedna od teza koja dolazi u pitanje tokom
Čečeniji, od neobrazovanih do visoko perioda koji nije obrađen njegovom knji-
normalnu potrebu da zlikovce posmatramo obrazovanih, od očajno siromašnih do gom, a to je da su meta napada bombaša
kao čudovišta, mentalno oboljele ili devi- dobrostojećih. Teroristi samoubice dola- samoubica uglavnom demokratije, u slu-
jantne osobe i da ih ekskomuniciramo iz ze primarno iz religioznih kultova čiji su čaju Belgije vraća se u opticaj u punom
ljudskog soja. članovi neobrazovani, izolirani od društva svjetlu. Cilj ISIL-a, osim teritorije, jeste
Takav ozbiljan pristup fenomenu ima i lake mete za ispiranje mozga. Nisu uglav- povlačenje stranih snaga iz sukoba u Siriji
Robert Pape, profesor političkih nauka s nom ni iz kriminalnih bandi čiji su članovi i Iraku. Kampanja samoubilačkog terora
Univerziteta Chicago. Njegova knjiga Umi- motivirani mladalačkom impulsivnošću, najefikasniji je način da se izvrši pritisak
ranje za pobjedu – strateška logika samoubi- s potrebom da povrjeđuju druge, ili anti- na Evropu.
lačkog terorizma (originalni naslov Dying to društvenim običajima kriminalnog života. Činjenica da su bruxelleški bombaši
Win: The Strategic Logic of Suicide Terrorism) Ne dolaze ni iz redova mentalno bolesnih, rođeni i odrasli u Evropi, osim što treba
iz 2005. godine jeste kamen temeljac za ra- toliko depresivnih da ne mogu zadržati po- da učini da se Evropljani zapitaju gdje su
zumijevanje ove pojave. Pisana na osnovu sao, uživati u životu i voditi produktivan pogriješili s tim segmentom društva, po-
proučavanja najpotpunije baze podataka o život, te zbog toga traže izlaz u umiranju. tvrđuje i teškoće u profiliranju i detektira-
samoubilačkim napadima od 1982. godine, Uglavnom, ova istraživanja pokazuju da si- nju potencijalnih samoubilačkih terorista.
ova knjiga razbija najveći broj stereotipa o romaštvo nije povezano s terorizmom ko- Dok se prevelik akcent stavlja na džamije
teroristima samoubicama. Fakat da je vri- liko su mnogi mislili i da su samoubilački kao mjesta radikalizacije pojedinaca iz re-
jeme pregazilo statistike (knjiga pokriva teroristi izloženi vrlo tankoj indoktrinaciji, dova evropskih mladih muslimana, previ-
period od 1982. do 2003. godine) ne uma- oni su uglavnom volonteri, nepovezani s đa se da je to globalni fenomen, a ono što
njuje vrijednost njegovih nalaza. organizacijom prije toga, koji prolaze kroz je trenutno najglobalnije na svijetu jeste
Od tih nalaza najbitniji su da samo- vrlo kratku obuku prije svoje misije. No, internet sa svojim društvenim mrežama.
ubilačkom terorizmu, uglavnom, pribje- u svakom slučaju, mi moramo znati više”, Vijest da je turska vojska uhapsila dvade-
gavaju organizacije koje se bore protiv piše u svojoj knjizi profesor Robert Pape setčetverogodišnjeg Japanca koji je želio da
strane vojne okupacije, zatim da je većina otkrivajući praktično sve probleme u vezi se pridruži ISIL-u svjedoči o tome. n

STAV 31/3/2016 27