Page 45 - STAV broj 298

privatnosti doma. Malo-pomalo počelo se indoktrinacijom mladih, kriminalom... EVOLUCIJA ISLAMA
strukturirati asocijativno tkivo, (p)održa- Ideološka raznolikost također je prisutna El Quarqui u nastavku piše o evoluciji
vano finansiranjem iz zaljevskih zemalja. među evropskim muslimanima, međutim, islama u Evropi, vanjskim utjecajima na
U sljedećem desetljeću dolazi do po- mogu se razlikovati struje i pokreti koji evropske muslimane i stanju unutar nji-
stupne vidljivosti islama, posebno među su strogo religiozni, društveno-politički hovih zajednica. Tvrdi kako većina ini-
mladima. Taj je proces ponekad imao i identitetski. Pod religioznim strujama cijativa koje evropski muslimani pokreću
oblik reislamizacije, koja se očitovala u podrazumijeva se svaki pokret čija je re- ima za cilj normalizaciju službenih odnosa
gestama, odjeći kao i u zahtjevu za sve ferenca ili osjetljivost islam. Na prvo mje- između vlasti i muslimanskih zajednica,
aktivnijim učešćem u društvenim toko- sto dolazi kategorija islama koja počiva favorizirajući stvaranje središnjeg tijela
vima. Drugim riječima, islam je za mla- na internaliziranom iskustvu vjere, me- sposobnog za zastupanje interesa musli-
de u Evropi postao način da se ponovno đuljudskoj vezanosti za duhovnog vođu, manskog bogoslužja i dijalog s nacional-
potvrde, izraz individualnog i kolektiv- šejha, a ta vezanost može se očitovati pri- nim političkim moćnicima, kako bi dobili
nog identiteta. Islam je ušao u novu fazu padnošću kontemplativnom poretku ta- tijelo koje će ih predstavljati kao vjernike
u historiji prisutnosti ove religije u Evro- rikatskog tipa. i koje će uživati iste prednosti kao i dru-
pi pojavom autohtonog evropskog islama, Postoji još jedna struja pijetističke ge, dublje u Evropi ukorijenjene religije.
koji je bio u procesu puštanja korijena. prirode, u kojoj se prednost daje propo- Ovaj okvir može uključivati stvaranje
Takozvani evropski islam postao je vijedanju dave (misionarstva). Riječ je o Evropskog vijeća za fetve i istraživanja u
mjesto na kojem se prelazilo preko etnič- ortodoksnim pokretima poput Ad-daawa Londonu u martu 1997. godine. Trenut-
kih, ideoloških i generacijskih fragmen- wa tabligh indo-pakistanskog porijekla. no ima trideset članova, od kojih dva-
tacija. Kada su u pitanju etničke pripad- Slijede različiti islamski izrazi, struje deset ima prebivalište u Evropi. Među
nosti, može se reći da se one razlikuje od koje insistiraju na povratku ortodoksnim njima su prestižni pripadnici islamske
zemlje do zemlje, a ponekad i od regije izvorima islama i doktrini koja se temelji uleme, Qaradawi, Mawlawi i Ghannouc-
do regije. Primjerice, u Francuskoj ovu na izvornoj verziji islama, kakvu su ži- hi. Prvi cilj ovog Vijeća bio je objediniti
religiju uglavnom dijele ljudi s Magreba, vjeli Poslanik i njegovi ashabi. Ovdje se pravna mišljenja vezana za muslimane
nekada ponajviše Alžirci, a danas Maro- uglavnom misli na vehabijske selefijske u Evropi. Drugi je cilj bio postati organ
kanci. U sjevernoj Evropi većina musli- struje, koje usvajaju puritanski islam. Za evropskih država i referenca u pitanju
mana je turskog ili balkanskog porijekla. ovu struju, članstvo u islamu ne sastoji se religije za konsolidaciju položaja musli-
U Velikoj Britaniji većina muslimana po- samo od pasivnog obavljanja obreda već manskih zajednica, kao i specijalizirati
tječe iz zemalja Commonwealtha, poseb- i od društveno-političke uključenosti. se za pravnu prakse manjina i onih koji
no Pakistana, Indije i Bangladeša. Fran- Uz ove struje, postoji još jedna iden- žive izvan muslimanskih zemalja. Treći
cusku, s njenih približno pet miliona ili titetske prirode. Odnosno, poistovjećuje cilj Vijeća, radi promicanja islama kao
7% stanovništva, smatra se državom koja se s manje religioznom i prilično kultu- religije, je rad na priznavanju muslima-
ima najviše muslimana u cijeloj Zapad- rološkom referencom na islam utjelovljen na kao vjerske manjine, sličnog statusa
noj Evropi, a slijede Nizozemska (4,6%), u historijskim vrijednostima koje dopri- koji imaju ostale vjerske manjine, sa
Belgija (3,8%), Njemačka (3%), Engleska i nose definiranju nacionalnog identiteta svim pravima koja se odnose na organi-
Austrija (2,5%), Grčka i Švedska (1,5%) te pojedinca s drugim etničkim, jezičnim zaciju njihovog statusa u pitanja braka,
Italija i Španija, koje imaju manje od 1%. i političkim parametrima. Ova se struja razvoda i nasljedstva. Tu se suočavaju s
Uz raznolikosti etničkog, nacional- primjećuje u Francuskoj u grupama mu- problemom jer fanatici republikanske
nog, kulturnog i jezičnog porijekla, kao slimana repatriranih iz Alžira i musliman- dogmatike takva prava smatraju prijet-
i njihove vjerske prakse, nažalost, postoje skih arapskih sekularnih zemalja, ona je njom zajedničkom građanskom poretku.
militantna muslimanska udruženja koja u procesu strukturiranja i teži političkom Isto tako, mora se naglasiti da postoji
na svoj način tumače i nude rješenja pro- i sekularnom predstavljanju muslimana određeni broj ortodoksnih vjernika koji
blema i nedoumica vezanih za svakodnev- kao reakcije ili odgovora onima koji bra- nastoje u istom evropskom kontekstu ra-
ni život evropskih muslimana, uglavnom ne samo jedan način predstavljanja isla- zviti ograničenu teoriju šerijata i odatle
naturajući svoje stavove o bogomoljama, ma kao religije. djelovati na način života muslimana u
manjinskoj situaciji, i to na način koji
je i kulturološki i etički. Drugim rije-
čima, oni pozivaju na “etizaciju” šerija-
ta, što znači težnju za prilagođavanjem
islamske moralne zakonitosti određenim
ponašanjima muslimana integriranjem
francuskog zakona.
Ovu tezu u Francuskoj brani Tareq
Oubrou, koji odlučuje definirati islam-
sko zakonodavstvo nacionalnog opse-
ga, iz kojeg se islam može prilagodi-
ti sekularnom francuskom kontekstu.
Sa druge strane, Tarik Ramadan ima
malo drugačije mišljenje od Oubroua.
Za Ramadana svako poznavanje situ-
acije muslimanske manjine u Evropi
zahtijeva detaljno proučavanje ustava i
zakona, kao i procesa koji su doveli do
prepoznavanja islama kao činjenice u
svakoj zemlji. n

STAV 19/11/2020 45