Page 47 - STAV broj 327

Zapravo, govor je bio koncipiran kao ozbiljnost kojom je izvedeno samo pod-
preventivni napad na sve koji bi mogli po- vlači komični efekat.
staviti bilo kakvo pitanje glede podizanja Da će pare trošiti “na to”, Arasa tre-
spomenika morskom organizmu – spužvi. ba uzeti ozbiljno. Naime, spužva je drugi
Naglasak na “bilo kakvo pitanje” – od fi- spomenik inauguriran u dva dana. Pret-
nansijskih, preko umjetničko-estetskih, hodnog četvrtka (3. juni) u jednom par-
do pitanja neophodnosti takve skalame- ku otkriven je spomenik pjesniku Nazı-
rije usred Bodruma. Otkrivajući da je s mu Hikmetu, koga CHP neopravdano
umjetnikom Halilom dvije godine – zna- prisvaja (bio je proganjan upravo pod
či od početka mandata – teško radio na jednopartijskim CHP režimom, ali to je
ovom projektu, Aras je priznao da je naj- druga i duga priča). Taj spomenik bar liči
više žalbi stanovnika na infrastrukturu – na spomenik, osim što je izliven u neče-
puteve i kanalizaciju (mada je on obrnuo mu što s mnogo mašte treba da podsjeća
redoslijed i usputno dodao “i njih ćemo na broncu, barem zadovoljava minimum
napraviti”). Međutim, istovremeno je po- standarda figurativne umjetnosti/zanata.
stavio stvar tako da je “zaštita” kulture, Opsesija CHP-a statuama ima dugu
umjetnosti i umjetnika pitanje opstanka historiju i jednostavno objašnjenje –
Bodruma, pa je prema tome svako ko pro- “ljubavlju” prema figurativnoj umjetno-
pituje sreću koju ovaj spomenik donosi sti bijeli Turci distanciraju se od crnih
stanovnicima (i turistima) praktično ne- Turaka, islamske tradicije i puka koji ne slučajevima “umjetnost”) kao perfektno
prijatelj opstanka Bodruma. razumije “modernost”. Da, zaboravih vozilo za vučenje naroda za nos. Dodu-
“Sreća zajednice ovisi o umjetnosti da napomenem da je najveća grupa od še, nisu jedini, evo skoro sam čitao kako
i kulturi, a ne o novcu. Novac nije cilj. tih dvadesetak prisutnih na inauguraciji je sicilijanski umjetnik Salvatore Garau
To je alat. Mi ćemo to raditi. Novac će se spužve bila grupa predstavnica nečeg što nedavno prodao nevidljivu skulpturu za
potrošiti na to”, citat je koji je od lokal- se naziva Udruženje za podršku moder- (skromnih) 18 hiljada dolara. Nešto se
ne napravio nacionalnu vijest. Aras bi nom životu (ÇYDD). U slučaju Bodruma mislim, šteta što Ahmet Aras (još) nije ot-
možda bio u pravu da rukovodi varoši- i generalno općina gdje je CHP na vlasti, krio tu mogućnost. Sav dvogodišnji “rad
com koja se ne udavi u (s oproštenjem) “modernost” NE podrazumijeva funkci- i muke” oko budžeta bi i dalje bile tu, ali
vlastitim govnima prilikom svakog jesen- onalnu kanalizaciju i/ili osvijetljene ulice bar estetika varoši ne bi bila (dodatno) na-
sko-zimskog pljuska i u kojoj sve funkci- s dobrim asfaltom – o takvim sitnicama rušena. A kada se onako vojnički izviče
onira tip-top. To nije slučaj i, s obzirom zakeraju samo oni koji ne shvataju da je na prisutne prilikom “otkrivanja”, čik da
na to da su te redovne poplave (logično i vrhunac modernosti postaviti kamenu vidim ko bi smio da vikne da je “car go”,
opravdano) vijesti na nacionalnom (po- spužvu na trgu. odnosno da tamo nema ničega.
nekad i internacionalnom) nivou, cijela Uzgred, ovlašnim pregledom arhiva
ova predstava imala je karakter teatra ap- NEKO O STATUAMA, NEKO OTVARA može se ustanoviti da kamena spužva u
surda. Osim pojedinih kolumni, koje po- LUKE Bodrumu nije prvi spomenik spužvi. Isti
minju te poplave, jedino je dnevnik Yeni Arasova opsesija statuama u potpunosti tandem – ronilac spužvi Aksona Mehmet
Asır citirao slučajnog prolaznika: “Sva- je u skladu s CHP svjetonazorom, ali u i vajar Halil Ibrahim Sever – prije tri go-
ki put kad padne kiša, Bodrum poplavi! ovom momentu podvlači još jedan apsurd. dine izveli su isto u Marmarisu. Da li će
Umjesto da traže rješenje, oni se i dalje Naime, dok se čelnici partije, naročito li- ostati na spužvama ili će možda preći na
bave skulpturama.” der Kemal Kılıçdaroğlu, upljuvaše od po- pravljenje skulptura morskog krastavca
navljanja da Turska ekonomski propada (kako su neki na društvenim mrežama
SIĆUŠNI MOZAK I KULTURA SPUŽVE i da je “narod gladan”, kontradikcija da predlagali), ostaje otvoreno pitanje. No,
Meni se najviše dopada rečenica ko- će jedan njihov predsjednik općine tro- činjenica da ovo nije ni prvi ni original-
jom Aras racionalizira podizanje spome- šiti pare poreskih obveznika da ih usreći ni spomenik spužvi samo potvrđuje da
nika spužvi (prevod precizan): “Ako ja principom “gdje god nađeš zgodno mje- bi sve ostalo na manje-više lokalnom ni-
sam, sa svojim sićušnim mozgom (küçücük sto, tu statuu posadi” ne može biti veća. vou da nije bilo Arasovog govora. Meni
beyınlem), stavim ovu spužvu ovdje, mi- No, bilo bi sjajno da je to bila jedina je misterija da li su saksije s bugenvili-
slim da će možda troje djece reći da ov- kontradiktornost. jama trajna postavka ili su tu bile samo
dje postoji kultura spužve” (naglašavanje U kolumni svegovorećeg naslova Statua dekoracija da “uljepšaju” kamenu spužvu
moje). E sad zamislite koliko će djece u spužve nam je falila, CHP je i to odradio! za ceremoniju.
sljedećih 2.000 godina (koliko Aras ra- kolumnista Akşama Hikmet Genç piše: Dan nakon svečanog puštanja kamene
čuna trajnost ovog remek-djela) pože- “Umjesto da potroši pare na prilazni put spužve u rad na usrećivanju i donošenju
ljeti da postanu lovci na spužve! Jedini za gradsku bolnicu, İmamoğlu (gradona- harmonije žiteljima Bodruma (i šire) na
“mali” problem jeste što najvjerovatnije čelnik Istanbula) je kao doprinos borbi drugom kraju Turske u crnomorskoj pro-
neće imati šta da love, jer su oni kojima protiv pandemije napravio skulpturu s vinciji Zonguldak predsjednik Republike
je spomenik posvećen “ronioci na spužve maskom. (Naravno, statua ima place- Turske Recep Tayyip Erdoğan otvorio je
svih vremena, neopjevani heroji dubokog bo-efekt. Gledaj je dugo i uporno pa će luku dubokog gaza Filyos, treću po veli-
plavetnila koji su ostavili neizbrisive trago- ti nivo antitijela porasti)”, prethodno za- čini u Turskoj, istovremeno objavivši da
ve na obalama Egeja i Mediterana” – citat ključivši da: “Oni vajaju. Jer oni znaju je otkrivena nova rezerva prirodnog pli-
s jeftine table prikačene na postament – kako se ‘racionalizam’, to jest učenja koja na od 135 milijardi kubnih metara u bu-
doveli vrstu do izumiranja. nastaju deduktivnim zaključcima, odra- šotini “Amasra-1” u Crnom moru. Time
Zapravo sve to (uključujući tablu i žava pozitivnim sažimanjima u životu!” su rezerve prirodnog plina Turske porasle
tekst na njoj) liči na skeč koji bi se mogao Zapravo, turski “progresivci” izabrali na 540 kubnih metara. Trebam li pisati o
naći na repertoaru Monty Pythona. Smrtna su umjetnost (ili u ovom i mnogom drugim razlikama? n

STAV 11/6/2021 47