Page 79 - STAV 81 22.009.2016

igre. Upoznaju ih s pojedinim finesama
pojavio s pravim kožnim fudbalom, bio bi
pokazujući i svoju vještinu vladanja i ba- to svojevrstan praznik igre i veličanstveno
ratanja loptom. Okrugla kožna igračka uljepšavanje njihovog djetinjstva. Tako se
postaje opsesija koja se širila Mostarom, rodio i razvijao fudbal koji će ubrzo po-
ali narasla potreba i želja za igrom bila je stati najpopularniji sport na svijetu s epi-
ograničena nedostatkom dovoljnog broja tetom najvažnije sporedne stvari. Dolazi
kožnih lopti. U to vrijeme nisu postoja- do formiranja prvih fudbalskih klubova,
le specijalizirane prodavnice sportskih organiziraju se podsavezi za koordinaciju
rekvizita i opreme, pa su zanatlije ko- takmičenja, fudbalski sport instituciona-
žari i obućari imali sve više posla. Oni lizira se i osnivanjem krovne asocijacije
su, pored ručne izrade kožnih lopti po Fudbalskog saveza, postepeno se grade
narudžbi, pravili i sportske kopačke prva igrališta i stadioni na kojima počinje
zbog narasle potrebe sve većeg broja okupljanje prve fudbalske publike i navi-
fudbalskih klubova. jača, a afirmiraju se i prvi asovi i fudbal-
U to su pionirsko vrijeme ske zvijezde koji postaju navijački idoli.
bosanskohercegovačkog fud-
bala klubovi na Baščaršiji Osnivanje “zrinskOg”
kupovali od mesara goveđe U Mostaru se 1905. godine osniva
mjehure kao važan sasto- prvi fudbalski klub u Bosni i Hercego-
jak fudbalske lopte. Po- vini – “Zrinski”. On je djelovao pod pa-
slije bi klupski oružari tronatom hrvatskih buržoaskih krugova
ili zanatlije kožari šili organiziranih u Kulturno-prosvjetnom
tzv. mantlu, u koju društvu “Hrvoje”. U početku svoje sport-
bi ubacivali mjehur ske aktivnosti “Zrinski” nije učestvovao
koji bi se napuhi- u zvaničnim takmičenjima niti je igrao
vao pumpom za službene utakmice jer fudbal još nije bio
bicikl. Tako bi se tretiran kroz prvenstvene mečeve. Zato
dobila fudbalska se i godina njegovog osnivanja ne raču-
lopta. Zabilježe- na godinom od koje počinje organizira-
na je u Sarajevu no igranje fudbala u Bosni i Hercegovi-
djelatnost dvoji- ni. Potom se u Mostaru osnivaju i drugi
ce najistaknuti- klubovi, od kojih su najpoznatiji JŠK
jih obućarskih “Mostar” (Jugoslavenski športski klub),
obrtnika prije pa “Vardar”, a poslije završetka Prvog
Drugog svjet- svjetskog rata FK “Velež”, FK “Jedin-
skog rata koji stvo” i drugi. Fudbalska opsesija širi se i
su bili majstori u drugim krajevima Bosne i Hercegovine,
izrade i poprav- pa se u Sarajevu osnivaju klubovi: Ðački
ki kopački i fud- srednjoškolski klub, koji će jedno vrijeme
balskih lopti, a nositi ime “Osman”, a kasnije će prerasti
njihove usluge u Srpski fudbalski klub “Slavija” (1908),
koristili su tadaš- NK “Sašk” (1910) kao klub hrvatske pro-
nji sarajevski no- venijencije, pa klub radnika “Hajduk”
gometni klubovi. (1912), muslimanski klub “Ðerzelez”,
Bili su to Alija Pir- jevrejski klubovi “Barkhoba” i “Maka-
kić, čija se radnja na- bi”... U Tuzli počinju sportski djelovati
lazila u Ulici Ćurčiluk fudbalski klubovi “Maksim Gorki” i NK
veliki br. 57, i Anton “Zrinski” osnovani 1911. godine, u Der-
Albrecht s radnjom u venti FK “Dečko” (1912) i mnogi drugi
Ulici Kralja Petra br. 79 širom Bosne i Hercegovine.
(današnja Titova, op.a.). Početni zanos za fudbalskom igrom
Ipak je većina djece i prekinut će Prvi svjetski rat (1914), a još
omladine u tim pionirskim prije ratnog stanja atentat na austrougar-
počecima fudbala, ali i kasni- skog prestolonasljednika Franca Ferdi-
je, za igru koristila tzv. krpenja- nanda 28. juna 1914. godine uvjetovat
če, koje su se pravile od odbačenih će prekidanje svih sportskih i društve-
dijelova stare odjeće, čarapa i slično. nih aktivnosti u Bosni i Hercegovini.
Stare su to priče o siromašnom djetinj- Tako je u starim hronikama zabilježeno
stvu i oskudici većine dječaka s gradske da je policija na dan sarajevskog atenta-
periferije koji su u krpenjači imali suro- ta (1914) prekinula fudbalsku utakmicu
gat za pravu kožnu loptu. O njoj su mogli u Slavonskom Brodu između sarajevskog
samo sanjati generacije mladih naraštaja “Hajduka” i “Marsonije”, rastjerala igra-
koji se neodoljivo zaljubljuju u fudbalsku če i prisutnu publiku.
igru. Svi oni počinju igrati s tom krpe- Prvi fudbalski klub osnovan u Saraje-
njačom, a ako bi se kojim slučajem neko vu bio je Ðački srednjoškolski klub, kojeg
STAV 22/9/2016 79