Page 39 - STAV broj 201
P. 39
Piše: Damir HADŽIĆ Desničarske populističke stranke u Evropi dobijaju na snazi već
godinama. Sada se nadaju da će iskoristiti izbore za Evropski
Spontani aplauz izbio je kad je parlament u maju ove godine kao odskočnu dasku za dobivanje
ušla u salu. Bilo je to sredinom većeg utjecaja u EU. Istraživanje njemačkog magazina Spiegel
novembra, a Marine Le Pen tada pokazuje da bi u tome mogle biti veoma uspješne
je ušla u Narodnu skupštinu Bu-
garske kao najistaknutiji gost na sastanku Evropa bez imigracije. Oni svoj koncept Alice Weidel, AfD
evropskih desničarskih populista. Tu su nazivaju “Evropom naroda”.
bili predstavnici iz Flandrije u Belgiji, Tokom posjeta Moskvi u oktobru čak
kao i delegati iz Italije i radikali iz Bugar- Desnica se nada da će evropske izbore je rekao da se može zamisliti kao kandidat
ske i Češke. Šefica francuske desničarske pretvoriti u neku vrstu plebiscita s pita- za nasljednika Jean-Clauda Junckera, čo-
stranke Rassemblement National sjela je njem: Kakvu Evropu ljudi žele? Otvorenu vjeka za kojeg nema ništa drugo do prezi-
ispred plakata na kojem je pisalo “Pokret ili zatvorenu? Tradicionalnu ili toleran- ra, kao predsjednika Evropske komisije.
za Evropu naroda i slobodu”. Le Pen je tnu? Treba li evropski blok postati poli- U decembru se u Rimu činio prepunim
otputovala u Bugarsku kako bi pokazala tička unija s manje ovlasti rezerviranih samopouzdanja. Rekao je da često čita da
da su ona i njezini saveznici sila na koju za nacionalne države, ili bi to trebalo biti je “Evropa u opasnosti zbog tih populista,
treba računati i da će 2019. biti godina samo kao područje slobodne trgovine u rasista i fašista, zbog Salvinija, Le Pena i
desničarskih populista na evropskoj po- kojoj svaka pojedina zemlja može napra- AfD-a”. No, nastavio je, problem EU za-
zornici. Nadaju se da će izbori za Evrop- viti svoj put? Raspoloženje na kontinentu pravo je “da njome isti ljudi upravljaju
ski parlament zakazani za maj poslati trenutno se nalazi u rukama desničarskih loše desetljećima”. To je, kaže on, nešto
kontinent u novom političkom smjeru. populista. Prema najnovijem istraživanju što namjerava promijeniti.
“Eurobarometra”, većina od 62 posto vje-
Ankete pokazuju da bi desnica mo- ruje da je članstvo u EU dobra stvar, ali u Kada je završio govor pred 80.000
gla postati jača nego ikada prije. Postoje, isto vrijeme tačno polovica građana EU sljedbenika na rimskom Piazza del Popolo,
dakako, značajne razlike između nekih vjeruje da se stvari “kreću u pogrešnom obećao je da će pokrenuti novo razdoblje
stranaka na krajnjoj desnici i one nisu smjeru”, što je povećanje od osam posto u u Bruxellesu. “Postoje ljudi”, rekao je u
dovoljno dobro organizirane da bi mogle odnosu na rezultate ankete od prije pola tom govoru, “koji su izdali evropski san,
ostvariti zajedničku političku platformu, godine. Migracije se i dalje smatraju najve- ali mi ćemo dati svoju krv i žile za novu
ali one bi svakako mogle zaustaviti evrop- ćim problemom s kojim se suočava Unija. Evropu”. Ipak, primjetno je da nije rekao
sku integraciju. Desničarski populisti ništa o napuštanju evrozone, što je često
postali su obilježje političkog krajolika Istraživači javnog mnijenja vjeruju obećavao. Sada se predstavlja kao vođa
gotovo svake zemlje članice Evropske da bi desničarski populisti mogli završi- plana za preuzimanje vlasti u parlamentu
unije, dok su u Italiji, Austriji, Poljskoj, ti s 20 posto glasova u EU. To je, narav- ujedinjene Evrope. Salvini stalno prima
Mađarskoj, Slovačkoj, Danskoj i Finskoj no, daleko od većine, ali dovoljno je da goste iz cijele Evrope. Jedan od njih, au-
ili dio vlade ili podupiru vladu. Oni više se u Bruxellesu stavi ključ za blokiranje strijski zamjenik kancelara Heinz-Chri-
nisu samo fenomen margine ili prolazna zajedničkih inicijativa o finansijskim stian Strache, napravio je ljetos lijep selfie
anomalija. Umjesto toga, oni su pokret pitanjima, socijalnoj skrbi i migraciji. s novim italijanskim moćnikom za svoj
koji bi mogao nastaviti rasti – i oni čine Ukratko, mogu okrenuti leđa evropskim profil na Facebooku.
sve što mogu da se pozicioniraju kao takvi. integracijama. Mađar Daniel Hegedüs, iz
njemačkog Fonda Marshall, vjeruje da će Stracheova Stranka slobode Austri-
EVROPA NARODA izbori u maju biti od vitalnog značaja za je dugo je bila glavni igrač u evropskom
daljnji razvoj Evrope. desničarskom pokretu s bivšim čelnikom
Unatoč svim njihovim razlikama, meta FPÖ Jörgom Haiderom, koji je prije mno-
njihovog gnjeva ista je: kozmopolitska eli- Upravo se to sviđa Le Pen. “Nalazi- go godina usvojio frazu “Evropa naroda”,
ta, liberalni lideri, mišljenja u medijima i mo se na historijskoj prekretnici”, kazala slogan koji je skovao francuski nacionali-
birokrati EU u Bruxellesu. Njihovi najveći je u Sofiji. “Divlja globalizacija se bliži stički nastrojeni poslijeratni predsjednik
neprijatelji, njemačka kancelarka Angela kraju.” Sada je, kazala je, vrijeme da na- Charles de Gaulle. Haiderov bivši učenik
Merkel i francuski predsjednik Emmanu- rodi Evrope zauzmu središnje mjesto.
el Macron, pokazali su se kao neumorni Le Pen je već imala plakate štampane za
promotori dublje evropske integracije. evropsku izbornu kampanju na kojima
Iz perspektive desnog krila, planovi koje je prikazana s italijanskim ministrom
je pokrenuo Macron i njegove pristaše unutarnjih poslova Matteom Salvinijem,
mogu značiti samo jednu stvar: daljnje njezinim bliskim prijateljem s kojim voli
nametanje “normalnim ljudima” stvari povremeno plesati. Također je izrađen
poput zabrane pušenja, istospolnih bra- još jedan poster s porukom: “Naše ideje
kova, izbjeglica i skupih propisa o zaštiti pobjeđuju širom Evrope!” To je sigurno
okoliša. Populisti tvrde da su oni jedini u Italiji. Prema rezultatima izbora u ze-
koji govore u ime većine Evropljana, a je- mlji u martu 2018. godine, Salvini je tek
dan od njihovih primarnih ciljeva jeste manji koalicijski partner u Vladi Rima.
No, čelnik stranke Lega odavno je preu-
zeo dominantnu ulogu kada je u pitanju
definiranje Vladinog plana. Također ne
ostavlja nikakve sumnje u svoju ambi-
ciju da postane figura evropske desnice.
STAV 10/1/2019 39
