Page 37 - STAV broj 270

Kedah (Mahathirova država rođenja). Tada
je u okršaju policajaca s pristalicama lokal-
nog imama Ibrahima Mahmuda, zvanog Li-
bija, koji je bio odan opozicionom PAS-u,
poginulo 14 njegovih pristalica i 4 policajca,
uključujući i Ibrahima. Baling je historijski
poznatiji kao mjesto održavanja pregovora
kolonijalnih britanskih vlasti Malaje s ko-
munističkim pobunjenicima. S obzirom na
to da je u to vrijeme Mahathir bio premijer
Malezije, stanovnici Balinga i danas očekuju
njegovo izvinjenje, iako je operaciju nare-
dio Musa Hitam, njegov zamjenik i mini-
star unutrašnjih poslova. PAS je u osudama
vladajuće UMNO partije išao tako daleko da
je optuživao vlasti UMNO-a za provođenje
“novog oblika kolonijalne vladavine dru-
gim sredstvima”.
Borba za naklonost sve konzervativnijeg
i islamski osviještenog malajskog stanovniš-
tva potaknula je dinamični proces islamiza-
cije društva i državne administracije. Tako
je proces islamizacije proteklih decenija,
koji je posebno intenziviran nakon islam-
ske revolucije u Iranu 1979, postao središ-
nje političko pitanje na kojem se zasnivao Mahathir je u 95. godini
legitimitet vlasti. izgubio vlast
Kako Malezija ne bi pala pod kontrolu
militantnih islamista inspiriranih iskustvom je za premijera, sasvim neočekivano, ime- presuda i ušao s njim u koalicionu reform-
islamskih revolucionara u Iranu i “Musli- novan Muhyiddin Yasin, ministar unutraš- sku vladu, postoji uvriježeno mišljenje da se
manskom braćom”, Mahathirova vlada po- njih poslova i Mahathirov partijski kolega. Mahathir bojao Anwarove političke moći.
lovinom osamdesetih godina kooptira umje- Iz Anwarove partije (PKR) istupio je njegov Premijer u Maleziji ima ogromne političke
renije islamiste i islamski omladinski pokret rival Azmin Ali kako bi oslabio Anwarove ovlasti. Mahathir se, navodno, bojao da bi
(ABIM), koji je tada predvodio harizmatični šanse da postane premijer. Azmina je slijedi- Anwar, ako bi postao premijer, mogao po-
studentski lider Anwar Ibrahim. Umjereni lo desetak lojalista koji su se priključili Ma- segnuti za revanšizmom prema Mahathiro-
islamisti postaju dio sistema vlasti i nove hathirovom PPBM-u. To bi u normalnim voj porodici, prema njenom bogatstvu, po-
muslimanske elite, a Mahathir započinje okolnostima trebalo ojačati Mahathirovu slovnim interesima i privilegijama. Još kao
proces islamizacije Malezije s vrha, i to kao poziciju, ali to se nije desilo. Mahathir, koji premijer Mahathir je izražavao skepticizam
dio državne političke strategije moderniza- je, navodno, potajno ohrabrivao Azmina u prema Anwarovoj političkoj ideologiji, libe-
cije društva, koristeći energiju islamista, uz njegovom duelu s Anwarom Ibrahimom, iz- ralizmu i islamističkom pedigreu s kojim se
podršku pobožnih masa. Tim je istovremeno gubio je vlastitu podršku u partiji, zbog čega Mahathir, skloniji konzervativnom sekula-
nastojao marginalizirati radikalnije islamske podnosi ostavku. Na čelo PPBM-a umjesto rizmu, nije slagao. U tom kontekstu, izbor
trendove koje je zagovarao PAS, te u manjoj Mahathira dolazi Muhyiddin Yasin, Mahat- Muhyiddina za premijera, iako je iznenadio
mjeri pokret “Darul Arqam”. hirov bliski saradnik, ministar unutrašnjih i razočarao Mahathira, jer su mu najbliži sa-
Idejni arhitekti projekta islamizacije bili poslova i prekaljeni malajski političar veteran radnici radili iza leđa, ne bi mu teško pao
su Anwarovi prijatelji, islamski internacio- i umjereni malajski nacionalist. Muhyiddin da je rezultat bila samo eliminacija Anwara.
nalisti i ugledni učenjaci na zapadu, među bi teško postao premijer pored dva politička Ali, očigledno da se tajno radilo i na njego-
kojim su najistaknutiji Ismail Faruqi, Taha kolosusa Mahathira i Anwara da je vladajući voj eliminaciji, što je njemu, iako u 95. go-
Džabir Elvani, Abdul Hamid Abu Sulayman PH ostao neokrnjen. Malezijski monarh, u dini, teško palo.
i drugi. Bili su okupljeni oko Međunarodnog duhu vestminsterskog parlamentarizma koji Anwar se s Mahathirom sukobio kad je
instituta za islamsku misao (IIIT). Glavni je Malezija naslijedila od Velike Britanije, bio njegov zamjenik. Nakon smjene s mjesta
intelektualni arhitekt islamizacije u Malezi- imenovao je Muhyiddina za mandatara vlade. vicepremijera Anwar je 1997. godine protiv
ji bio je Sayyed Naquib al-Attas. PAS je ove Postoje neslaganja ko je imao stvarnu većinu, Mahathirove vlade poveo masovni reform-
mjere ocijenio kozmetičkim i nedovoljnim, Mahathir, Anwar ili Muhyiddin. Malezijski ski pokret. Nakon toga, Mahathirovom vo-
smatrajući ih islamskom superstrukturom monarh, nakon razgovora s parlamentarci- ljom biva utamničen, da bi na kraju igrom
kojom se nastojalo malezijskom kapitalizmu ma ponaosob, zaključuje da Muhyiddin ima sudbine i sam Mahathir napustio udobnost
prispodobiti islamski legitimitet. Međutim, podršku većine parlamenta. penzionerskog života i digao revolt protiv
projekt islamizacije s vremenom je poprimio Mahathir je 2018. obećao da će se nakon Nadžibove vlasti, uzjahavši na krilima istog
različite trajektorije i odredio pravac razvoja dvije godine povući i mjesto premijera ustu- onog, ali još masovnijeg i organiziranijeg
Malezije i dinamike islama u njoj nad ko- piti Anwaru Ibrahimu. Ostavku je podnio pokreta koji je Anwar pokrenuo protiv nje-
jim niti jedna struktura, pa ni državna, nije prije nego je planirao. Mahathir se nikad gove vlade. Nadžibova korumpirana vlast
mogla imati punu kontrolu. nije pomirio s mogućnošću da Anwar po- ujedinila je dvojicu najvećih rivala male-
Nakon Mahathirove ostavke u februaru stane premijer Malezije. Iako se pomirio s zijske politike.
2020. godine došlo je do ozbiljnog političkog Anwarom i pomogao mu da izađe iz zatvora Razakov režim svrgnut je s vlasti zbog
zapleta oko imenovanja nove vlade u kojoj posredovanjem kod kralja da mu se ukine korupcijskog skandala u vezi s navodnom

STAV 7/5/2020 37