Page 36 - BROJ 58 14.04.2016.

POLITIKA

rat u Nagorno-Karabakhu i počeo. Isto-
MOSKVI ODGOVARA DA KAVKAZ vremeno su Armenci napuštali Azerbej-
BUDE RATNO ŽARIŠTE džan. “Razmjena” stanovništva riješila
je temeljito Armeniju Azerbejdžanaca i,
obrnuto, Azerbejdžan Armenaca. Ipak, i
danas ima Armenaca u Bakuu, dok se isto
Piše: Rufiz HAFIZOĞLU teško može reći za Jerevan.
(Novinska agencija Trend, koordinator za Tursku i Bliski istok) Rat koji je uslijedio samo je učvrstio ar-
mensku vlast nad Nagorno-Karabakhom,
samoproglašenom nepriznatom republi-
Iako nedavni sukob između Azerbejdžana i Armenije nije kom. Tri rezolucije Savjeta bezbjednosti
nikakva novost, smatra se da je vojni obračun koji se de- Ujedinjenih nacija potvrđuju suverenitet i
sio u noći između 1. i 2. aprila najveći oružani sukob od teritorijalni integritet Azerbejdžana, a da
1994. godine. Kavkaz je mjesto na kojem se prepliću to nema apsolutno nikakvog efekta. Or-
interesi mnogih država i zbog toga se može reći da se ganizacija za evropsku sigurnost i sarad-
ovdje ništa ne dešava slučajno. Mada su velike države, nju (OSCE) preuzela je od početka ulogu
poput Rusije i Irana, u problemu između Armenije i Azer- medijatora i oformila tzv. Minsk grupu.
bejdžana izjavile da podržavaju Azerbejdžan, sa sigurnošću se može reći da je Baku Iako je bilo mnogo inicijativa i prijedloga
do sada najiskreniju podršku dobio od Turske. Da do sada Rusija nije vojno i oruža- koji pokušavaju pomiriti principe samo-
no podržala Armeniju, ne bi bilo oduzeto 20% teritorije Azerbejdžana niti bi se desio opredjeljenja i teritorijalnog integriteta,
genocid u Hodžaliju nad civilnim stanovništvom. Kada je riječ o Iranu, on, nažalost, nikad se nisu završavale uspjehom. Ne-
umjesto da podrži Azerbejdžan s muslimanskim stanovništvom, podržava Armeniju u koliko puta izgledalo je da je rješenje na
ekonomskom i političkom smislu. Iran je postao armenska “vrata u svijet”. Za razliku dohvatu ruke.
od Rusije i Irana, Turska trenutno nema nikakvih diplomatskih odnosa s Armenijom. Pojednostavljena priča, poznata iz
Jačanje Turske u regionu nije u interesu mnogim državama, posebno Rusiji koja živi historije ratova i diplomatije, glasila bi
sa snom da vrati staru rusku imperiju. U trenutku kada se intenzivirala borba u Siriji i da u početku onaj koji je imao vojnu nad-
Turska borba protiv PKK, pretvaranje Kavkaza u još jednu ranu koja krvari najviše je u moć nije bio spreman na ustupke. Kada se
interesu Moskve i njenog pijuna Armenije. Zašto Moskva želi da se reaktivira žarište vojna situacija stabilizirala, primirjem iz
zbog Nagorno-Karabakha? Ima nekoliko razloga za to. maja 1994. godine, međunarodna zajed-
Među prvim razlozima navodi se to što je Azerbejdžan nezadovoljan Minsk grupom nica nije bila jedinstvena, što je onemo-
OSCE-a, čiji je predsjedavajući Rusija. Mijenjanje predsjedavajućih na čelu ove grupe gućavalo da se strukturira mirovni plan.
nije u skladu s interesima Moskve. Drugi je razlog energetska politika između Azer- Na kraju, kada su se svi uvjeti stekli, od-
bejdžana i Turske. Jedan od zajedničkih energetskih projekata TANAP jeste projekt nosno kada se i međunarodna zajednica
koji nema alternative za energetsku sigurnost u Evropi i pomoću kojeg će, trenutno iz dogovorila o zajedničkim principima,
Azerbejdžana, a u budućnosti i plin Turkmenistana biti vođen preko Turske. predloženi planovi nisu uspjeli uspostaviti
Djelomična energetska sigurnost u Evropi suprotna je interesima Moskve, koja pri- ravnotežu između teritorijalnog integri-
rodne resurse koristi kao politička sredstva. Kada sagledamo ove razloge i važnost teta i samoopredjeljenja na način koji bi
regije, možemo vidjeti da je glavni razlog aktiviranja linije fronta Armenije imperijali- mogao biti prihvatljiv za sve strane. Čak
stički instinkt Rusije u regiji. kad su lideri zaraćenih strana pokaziva-
li dovoljno elastičnosti, politički uvjeti
onemogućavali su primjenu takvih pri-
jedloga. Drugim riječima, nisu ih mogli
“prodati” vlastitoj populaciji.
Tako smo, poslije desetaka hiljada
mrtvih (na objema je stranama 25 hilja-
da žrtava, tri puta više Azerbejdžanaca
nego Armenaca) i više od milion izbje-
glica, a sve zbog enklave na kojoj u vrh
kape živi 140 hiljada Armenaca, došli do
klišeja “zamrznuti konflikt”. “Zamrznu-
ti konflikt”, koji je u prosjeku godišnje
odnosio 30 života, tokom 22 godine pri-
mirja, ovog je mjeseca nakratko buknuo
svom silinom.

BOLESNE AMBICIJE
ARMENSKE DIJASPORE
U međuvremenu, geostrateške karte
prilično su izmijenjene. Dok je Armenija
ostala čvrsto uz Rusiju, s kojom od 1997.
godine ima potpisan ugovor o prijateljstvu,
Azerbejdžan se otvorio Zapadu, usposta-
vio vojnu saradnju s Turskom, SAD-om,
NATO-om i Izraelom, ali se u pokušaju
balansiranja nije udaljio od Rusije.

36 14/4/2016 STAV