Page 59 - STAV broj 216-217

U Sarajevu MOGU LI SANDŽAČKI

otvorena BOŠNJACI PREĆI PUT OD

izložba o djelu PODJELA DO KONSENZUSA

Ćamila Sijarića

rošle je nedjelje u Sarajevu otvorena
Pizložba “Život i djelo Ćamila Sijarića –
Cio svijet živi u Sandžaku”. U ime domaći-
na, prisutne je pozdravila Šejla Šehabović, Piše:
direktorica Muzeja književnosti i pozorišne Almir MEHONIĆ
umjetnosti. Obraćajući se velikom broju
predstavnika javnog i kulturnog života evedesete su donijele u Sandžaku, kao koja se generira u Sarajevu, a možemo je
Sarajeva i Bosne i Hercegovine, pred- Di u drugim krajevima bivše Jugoslavije, ukratko svesti na očuvanje državotvornosti
sjednik Vijeća izrazio je zadovoljstvo što formiranje nacionalnih pokreta i institucija. BiH, promoviranje ravnopravnosti na sva-
je Bošnjačko nacionalno vijeće učestvo- Počelo je sa Strankom demokratske akci- kom pedlju teritorija BiH, razvijanje uvjeta
je Sandžaka, uz čiju je pomoć formirano
za postizanje članstva u Evropskoj uniji i
valo u realizaciji ovog značajnog projekta, Muslimansko nacionalno vijeće Sandžaka NATO paktu. Bošnjačka nacionalna politika
koji je svoje predstavljanje imao u Novom (MNVS), koje je, nakon vraćanja tradicio- u Sarajevu za sada još uvijek nema vidljiv i
Pazaru i Rožaju. On je istakao da je Ćamil nalnog nacionalnog imena, preinačeno u jasno definiran odnos prema Bošnjacima
Sijarić sinonim za Sandžak, zbog čega je Bošnjačko nacionalno vijeće Sandžaka koji žive van Bosne i Hercegovine, a njen
BNV i ustanovilo svoju najveću književnu (BNVS). BNVS je bila jedna vrsta krovne su sastavni i neodvojiv dio.
nagradu “Pero Ćamila Sijarića”. nacionalne institucije u koju su ulazile sve Dakle, dolazimo do druge razine koju pred-
“Kada bi Ćamil danas mogao da vidi svoj političke stranke, organizacije i udruženja stavlja prostor Sandžaka, kako srbijanski,
Sandžak, on bi vidio škole koje nose nje- sandžačkih Bošnjaka. To su bile kratko- tako i crnogorski dio, gdje su Bošnjaci
govo ime, udžbenike u kojima su prisutna trajne godine jedinstva među sandžačkim autohton narod, gdje imaju kontinuitet i
njegova djela i preko 17.500 učenika koji Bošnjacima. političkog i kulturnog organiziranja i gdje
pohađaju nastavu na njegovom i našem Izvor podjela bila je politička polarizacija tvore vlast ili participiraju u vlasti. Prateći
bosanskom jeziku”, naglasio je predsjed- koja je ubrzo generirala i sve ostale podjele. politička djelovanja i narative svih proteklih
nik Džudžo u svom izlaganju. Paralelni svjetovi u Sandžaku opstaju godi- godina, moglo bi se zaključiti da su politič-
O samoj izložbi govorila je autorica i prire- nama na političkom, kulturno-nacionalnom ki i društveni faktori u Sandžaku okupljeni
i vjerskom nivou. Beogradske vlasti na taj
oko ideja da su Bošnjaci autohton i staro-
đivač izložbe Đana Kukić, kustosica Muzeja način kontroliraju dešavanja u Sandžaku, sjedilački, pretežno muslimanski i evropski
za književnost i pozorišnu umjetnost, gdje a sandžačke Bošnjake udaljavaju od su- narod u Sandžaku koji govori bosanskim
je izložba izložena. Projekt pripreme izložbe štinskih tema oko kojih bi morao postojati jezikom i kojem je Bosna i Hercegovina
o životu i djelu jednog od najvećih bošnjač- nacionalni i regionalni konsenzus. Sve re- matična država. Da se putem svojih poli-
kih, sandžačkih i bosanskohercegovačkih publičke ustanove koje imaju svoje isposta- tičkih i nacionalnih institucija bori za puna
pripovjedača i književnika podržali su i za- ve po sandžačkim gradovima nedostupne prava i slobode po evropskim standardi-
jednički realizirali Muzej književnosti i po- su za Bošnjake, a njihovi direktori i lokalna ma i modelima, za evropske i evroatlant-
zorišne umjetnosti iz Sarajeva, Bošnjač- rukovodstva biraju se po beogradskim kan- ske integracije, poštovanje teritorijalnog
ko nacionalno vijeće i Bošnjačko vijeće celarijama. Iako zakoni Srbije kažu da u tim integriteta država u okruženju, uz poseban
u Crnoj Gori. ustanovama nacionalna struktura zaposlenih naglasak na BiH i mogućnosti povezivanja
mora odražavati nacionalnu strukturu gra- po principu kulturološke saradnje, kao i za
đana u toj općini, Bošnjaci su zaposleni u sandžačku specifičnost i iznalaženje mo-
minimalnom, čak i jednocifrenom procentu, dela za prekograničnu saradnju na cijeloj
a uz to, Srbija u potpunosti ignorira značaj- teritoriji Sandžaka.
nije investiranje u Sandžak. Stoga, sandžačka politika, kada se pozicioni-
Za ovakvo stanje svakako je prvi krivac dr- ra i definira, sukladna je ukupnoj bošnjačkoj
žava čiji je Sandžak dio. No, sukob među nacionalnoj politici, pa samim tim ne može
bošnjačkim frakcijama ide u prilog ovakvom i ne smije biti sužena samo na bošnjačku
odnosu države Srbije prema Sandžaku. manjinsku politiku i mora pratiti širu sliku.
Stoga, sasvim ozbiljno treba uzeti u raz- Istodobno, ne smije izgubiti ni svoj regio-
matranje inicijativu koju je na konferenciji u nalni sandžački narativ, a mora imati u vidu
Bošnjačkom nacionalnom vijeću nedavno i srpsku nacionalnu politiku koja joj diše za
iznio predsjednik SDA Sandžaka Sulejman vratom i ima moć da kroji sudbinu Bošnjaka
Ugljanin, a tiče se sublimacije zajedničkih na Sandžaku. Nezahvalna je to pozicija, ali
nacionalnih interesa svih političkih i druš- ona je takva u kontinuitetu i nije ništa novo.
tvenih činilaca u Sandžaku. Ipak, novost može biti bolje pozicioniranje
A šta uopće predstavlja konsenzus naci- samih Bošnjaka, njihov konsenzus, njihovo
onalne politike u Sandžaku? Prvu razinu zajedništvo u onim nacionalnim pitanjima
predstavlja bošnjačka nacionalna politika oko kojih ne bi smjelo biti podjela. n

STAV 25/4/2019 59TAV 25/4/2019 59
S