Page 23 - STAV broj 316

BiH, Federacije BiH i Republike srpske, te
u Brčko distrikt i privrednim subjektima
kao povrat PDV-a, najvećim dijelom onim
sa sjedištem u Republici srpskoj. Distrikt
Brčko i Republika srpska u tome skoro ni-
kako ne učestvuju, tako da Federacija plaća
i njihov dio, a oni uštede barem milijardu
maraka na račun Federacije BiH.
Da bi se ovo ispravilo, treba riješiti pi-
tanje raspodjele prihoda na drugačiji način,
a to se u ovoj konstelaciji odnosa u Parla-
mentarnoj skupštini BiH teško može ura-
diti. Trebao bi se na drugačiji način riješiti
Zakon o uplatama i raspodjeli javnih priho-
da. Federaciji BiH praktično ne bi trebao
nikakav kredit kada bi ta raspodjela bila
drugačija, kada bi bila pravednija, zasnova-
na na tome gdje su uplaćeni PDV i akcize.

NEŠTO JE TRUHLO U UIO
I pored činjenice da Republika srpska
dobija više novca nego što realno zaslu-
žuje, ovaj je entitet u neuporedivo lošijoj
finansijskoj situaciji od Federacije BiH, o
čemu svjedoči činjenica da se za nepuna
tri mjeseca 2021. godine već četiri puta
zadužila emisijom vrijednosnih papira na
Banjalučkoj berzi.
Problem raspodjele javnih prihoda po-
kušao je riješiti i Međunarodni monetarni
fond predlažući kanadski model, međutim,
taj je model podrazumijevao preuzimanje
podataka od zavoda za statistiku, a znajući
njihove kapacitete, to uopće nije dobra ide-
ja. Možda i jedini način da se koliko-toliko
kontrolira ovaj proces jeste da se preciznije
i jasnije definiraju obaveze privrednih su-
bjekata u pogledu prijavljivanja krajnje po-
trošnje. Naime, poreski obveznici nemaju
nikakve sankcije ako prikazuju drugačiju
krajnju potrošnju od stvarne, nisu obave-
zni da je prijavljuju. To je jedina moguć-
nost da se nešto uredi kako bi raspodjela
bila barem malo pravičnija.
Da je nešto truhlo u Upravi za indi-
rektno oporezivanje BiH, pokazuju i po-
Bosne i Hercegovine u uplati indirektnih tri milijarde maraka koje su prikupljene daci o vanrednim kontrolama privrednih
poreza učestvuje sa 76,02 posto, to je u u Federaciji BiH, dok je Federacija nazad subjekata i naknadno utvrđenim pore-
apsolutnom iznosu 6,071 milijarda ma- dobila tek tri milijarde maraka s jedin- skim obavezama. Naime, gledajući po re-
raka, Republika srpska 22,18 posto, u ap- stvenog računa? gionalnim centrima UIOBiH, kontrolom
solutnom iznosu 1,771 milijardu maraka, Svejedno je gdje se prihodi ubiru, oni idu privrednih subjekata koji pripadaju Regi-
a Brčko distrikt 1,8 posto, u apsolutnom na jedinstveni račun Uprave za indirektno onalnom centru Banja Luka, utvrđene su
iznosu 144 miliona maraka. Raspodjela oporezivanje BiH. S tog računa obavlja se dodatne obaveze privrednih subjekata u
prihoda UIO vrši se tako da 32,19 posto raspodjela tako da se prvo izdvoji dio novca ukupnom iznosu od 10,11 miliona mara-
pripada Republici srpskoj (apsolutni iznos za obaveznu rezervu koji se koristi za povrat ka, u RC Mostar 6,8 miliona maraka, dok
1,734 milijarde KM), dok FBiH pripada PDV-a privrednim subjektima (i tu više nov- su u RC Tuzla utvrđene dodatne obaveze
samo 64,26 posto (apsolutni 3,463 milijardi ca odlazi u Republiku srpsku nego u Fede- veće nego u Banjoj Luci i Mostaru zajed-
KM), Brčko distriktu 3,55 posto (apsolut- raciju iako Federacija BiH ima neuporedivo no – 20,3 miliona maraka, a u RC Saraje-
ni 191,3 miliona KM). Ovi podaci odnose veći uvoz i razvijeniju privredu), zatim se vo dvostruko veće nego u RC Banja Luka
se na 2019. godinu. izdvoji novac za otplatu vanjskog duga BiH, i RC Mostar zajedno – 36,4 miliona ma-
Podaci, dakle, pokazuju da Republi- novac za Brčko distrikt i dio koji ostane raka. Jedini logičan zaključak jeste da in-
ka srpska i Brčko distrikt s jedinstvenog ide u raspodjelu entitetima prema krajnjoj spektori UIOBiH “detaljno” češljaju samo
računa povuku otprilike onoliko novca s potrošnji. Dakle, tri milijarde maraka koje poreske obveznike Bošnjake. Nesrazmjer
koliko učestvuju u prikupljenim javnim Federaciji nedostaju otišle su dijelom u Re- je očit u svakom segmentu rada Uprave za
prihodima. No, gdje su onda nestale oko publiku srpsku, za otplatu vanjskog duga indirektno oporezivanje BiH. n

STAV 26/3/2021 23