Page 64 - STAV broj 349

DRUŠTVO

Najhumanija akcija u historiji Mostara

78 GODINA OD

DOLASKA VOZA SPASA

U DOLINU NERETVE

Napisao Ahmet Kurt na osnovu poglavlja iz vlastite knjige “Mahala
Piše: Ahmet KURT
Carina u Mostaru”, izdanje: “Dobra knjiga”, Sarajevo, 2021.
U sedmogodišnjeg dječaka bilo je previše uz-
rano jutro 31. oktobra 1943. godine,
buđenja tog hladnog i sivog oktobarskog
prije dolaska treće ratne zime, sa Ali-
dana ratne 1943. godine. Voz je upravo na-
pašinog Mosta u Sarajevu krenuo je,
u organizaciji Odbora za izbjeglice
tina djece izašlo, pa je bilo više mjesta na
muslimanskog društva “Merhamet”, put Her- pustio stanicu Jablanica, gdje je više dese-
cegovine voz spasa za oko šest stotina djece iz izlizanim klupama vagona treće klase. Na-
jugoistočne Bosne, čije su očeve i mnoge majke slonio je glavu na svog šest godina starijeg
tokom 1941, 1942. i 1943. godine pobili četnici, brata Edhema, a noge podigao u krilo svo-
a njihova sela opljačkali i spalili. Tokom okto- je desetogodišnje sestre Hasibe. Osjećao je
bra Ulema-medžlis i “Merhamet” grozničavo sigurnost između njih dvoje.
su radili da se bar dio najmlađih muhadžira, U rano jutro 31. oktobra, prije dola-
neishranjenih i slabo obučenih, prije dolaska ska treće ratne zime, sa Alipašinog Mosta
zime iz izbjeglicama prenapučenog Sarajeva krenuo je, u organizaciji Odbora za izbje-
smjesti u dolinu Neretve. glice muslimanskog društva “Merhamet”,
O ovoj najhumanijoj akciji u historiji Mo- put Hercegovine ovaj voz spasa za oko šest
stara iz političkih razloga u socijalističkoj Ju- stotina djece iz jugoistočne Bosne, čije su
goslaviji nije napisana niti jedna riječ, a histo- očeve i mnoge majke tokom 1941, 1942. i
ričari i političari, kao Rasim Hurem i Pašaga 1943. godine pobili četnici, a njihova sela
Mandžić, koji su tražili da se četnički zločini u opljačkali i spalili. Krhki dječak Arif Tiro
istočnoj Bosni prikažu istinito proganjani su i iz sela Ostovo, općina Borike u srezu Ro-
izopćeni iz društva. Ta šutnja omogućila je da Ispred i u avliji Tere Jahje džamije na Carini u gatica, bio je izbjeglica ispred trećeg vala
se zločini ponove na istim prostorima istočne Mostaru stotinjak mostarskih Bošnjaka čekalo pokolja Bošnjaka od četnika u jugoistočnoj
je zadnjeg oktobarskog dana 1943. godine male
Bosne u agresiji na Bosnu i Hercegovinu od muhadžire. Već ranije na vrata svih džamija Bosni, u kojem je ubijen njegov otac Pašan.
1992. do 1995. godine. u Mostaru i okolnim mjestima prikucana je Ulema-medžlis i “Merhamet” grozniča-
Krhki dječak Arif Tiro kroz prljave, obavijest o dolasku muhâdžirske djece. U ovu vo su radili da se bar najmlađi muhadžiri,
džamiju je došlo više od stotinu djece izbjeglih
od isparavanja tijela mnogobrojne djece iz jugoistočne Bosne ispod četničkog noža. U neishranjeni i slabo obučeni, prije dolaska
zarošene prozore vagona, gledao je gole dotadašnjem 350-godišnjem postojanju džamije zime iz prenapučenog Sarajeva smjeste u
litice obronaka Prenja i tonuo u san. Za nije zabilježen tužniji, ali ni humaniji događaj. dolinu Neretve, gdje je situacija u jesen

64 12/11/2021 STAV