Page 72 - STAV broj 361

KULTURA

Na granici postojanja
Piše: Melida TRAVANČIĆ

loškim i monološkim sekvencama, RAZOTKRIVANJE
a mješavini realnosti i fikcije, prot-
kane napetošću i isprepletene dija-

NIda Mahmutefendić gradi tri dra-
me koje su zapravo slika stanja i vremena
u kojem danas živimo. Drama je književna STVARNOSTI
vrsta koja nedostaje savremenoj bosansko-
hercegovačkoj književnosti, ona je često i
nepravedno ostavljena po strani i objavljiva-
nje ove knjige jeste svojevrsni događaj sam U KOJOJ NIKO
po sebi. Smrt poslije sprovoda, U dobru i u zlu,
Pošast iz Wuhana tri su drame iz ove knjige
koje su tako različite, a opet u sebe sabiru
neke od univerzalnih tema poput ljubavi, NE PREUZIMA
potrage za srećom, smrt, osvetu, prevaru,
izdaju. U dramama se ne imenuje mjesto u
svima, posebno u posljednjoj drami Pošast ODGOVORNOST
kojoj se radnja odvija (u trećoj drami riječ
je o izmišljenim lokacijama), tako da može
biti bilo gdje u svijetu i može se događati
iz Wuhana, u kojoj je riječ o pošasti savre-
oblikovan od nepoznavanja i straha od dru- ZA UČINJENO
menog društva (virus korona) koja na tra-
gikomičan način prikazuje savremeni svijet
gog i drugačijeg (kao npr. putnika iz Wuha-
na, grada simbola pandemije). Ida Mahmutefendić, Drame, “Lijepa riječ”, Tuzla, 2021.
Likovi ovih drama su po svemu slični
nama, svi su oni sudionici (ili se zatiču) u
bezizlaznim situacijama, da bi na kraju sve
kulminiralo u jednu specifičnu situaciju u
kojoj se osjeti utjecaj pisca, što je odlično za
samu dramsku radnju i što dramu kao knji-
ževni tekst razlikuje od njenog scenskog izvo-
đenja. Ove drame zasnovane su na običnim/
neobičnim detaljima koji donekle pokreću
radnju i one funkcioniraju više kao priče jer
u njima, uprkos bazi za razvijanje dramskog
odnosa, ne pronalazimo dramsku napetost, a
izostaje i pravi sukob između likova. U ovim
dramama u prvi plan govori se o egzistenciji,
odnosno krizi savremenog života (u kojem
su ljudi udaljeni jedni od drugih). Njima se
prikazuju ljudi u konstantnoj žurbi, u po-
kušaju da svoj život učine boljim (pritom
ne mareći za druge), one govore o problemi-
ma “odbačenih” od društva (drama U dobru
i zlu), o izdaji, mržnji i ljubavi (Smrt nakon
sprovoda) i o neznanju i izgubljenosti (Pošast
iz Wuhana). Ida Mahmutefendić razumijeva
društvo u kojem živimo, o tome piše i uka-
zuje na probleme s kojima se svakodnevno
susrećemo: otuđenost, beskrupuloznost, laž,
prevara, smrt, ali posrijedi je i duboko razu-
mijevanje ljudske psihe.
Ove su drame prožete sociološkim i psi-
hološkim elementima koje govore o univer-
zalnim društvenim problemima današnjice:
nepoznavanje sebe (svog života, te je neminov-
na i ta vrsta suočavanja), kao i nepoznavanje
bližnjeg (prevara, dvostruki život), što je tema
drame Smrt nakon sprovoda, s uspjelim opisi-
ma onoga što se nakon smrti muškarca koji

72 4/2/2022 STAV