Page 159 - Yeşil Mucize Fotosentez

Fotosentez Mekanizmas›

Fotosentezi Etkileyen Faktörler
‹leriki bölümlerde de görece¤imiz gibi fotosentez çok karmafl›k ve

hassas bir süreçtir. Fotosentezi yapan bitkinin her parças› bu ifl için özel
yap›lara sahiptir. Ancak fotosentezin gerçekleflmesi için gerekli olan un-
surlar bitkinin yap›s›yla s›n›rl› de¤ildir. Bitkinin yap›s› d›fl›nda ihtiyaç du-

yulan faktörlerin en önemlilerinden biri de kuflkusuz ›fl›kt›r. Daha önce
gördü¤ümüz gibi, Dünya'ya gelen ›fl›¤›n dalga boyu ile bitkilerdeki anten
ve pigment sistemi birbirleriyle mükemmel bir uyum içinde yarat›lm›fl-

lard›r. Ancak ›fl›¤›n dalga boyu yan›nda, fotosentezi etkileyen baflka den-
geler de vard›r.

1. Ifl›¤›n fliddeti ve süresi

Fotosentez, ›fl›¤›n fliddeti ve süresine ba¤l› olarak de¤iflir. Ayr›ca, ›fl›-
¤›n do¤rudan ya da da¤›lm›fl olarak gelmesi de fotosentez aç›s›ndan

önemlidir. Do¤rudan veya direkt ›fl›k ile bulut, sis ve di¤er cisimlere çar-
parak yay›lan ›fl›k aras›nda önemli farklar bulunur. Do¤rudan gelen ›fl›n-
lar toplam ›fl›¤›n %35'ini, yay›lan ›fl›k ise %50-60'›n› oluflturur. Yay›lan ›fl›-

¤›n fizyolojik kalitesi daha yüksek oldu¤u için bitkilerin ihtiyac› olan ›fl›k
a盤› karfl›lanm›fl olur.
Bitkiler de bu iki ›fl›k türüne duyduklar› ihtiyaca göre, "günefl bitki-

leri" ve "gölge bitkileri" olarak ikiye ayr›l›rlar. Günefl bitkileri, do¤rudan
günefl ›fl›¤›n› alarak maksimum verim elde edecek flekilde yarat›lm›flken,
gölge bitkileri orman gibi gölgeli alanlarda veya so¤uk-bulutlu iklimler-

de, dolayl› olarak gelen ›fl›kla maksimum fotosentez yapacak flekilde ya-
rat›lm›fllard›r.
Gürgen, ›hlamur, karaa¤aç, diflbudak, sedir ve ard›ç a¤açlar› ise iki
ortamda da yaflayabilecek flekilde yarat›lm›fllard›r.

157