Page 164 - Yeşil Mucize Fotosentez

YEfi‹L MUC‹ZE FOTOSENTEZ

5. Karbon çevrimi

Bitkiler, atmosfer ve okyanuslardaki karbondioksiti tüketip, organik
bileflikler ürettikleri için birer karbon fabrikas› ve çevreyi temizleyen bir

ar›tma tesisi olarak düflünülebilir. Solunum yoluyla az miktarda karbon-
dioksit üretirler ve bunu hemen fotosentez için kullan›rlar. Bitkilerin ve

tek hücrelilerin karbondioksit tüketimi, insanlar›n ve hayvanlar›n kar-
bondioksit üretimi aras›ndaki denge, okyanuslarda karbonatlar›n üretil-
mesiyle eflitlenmifltir. Bu süreçte hava ve suda bulunan fazla miktardaki

karbondioksit tüketilir.

hava karbondioksit
CO 2 solunum yanma

sudaki fotosentez
çözülmemifl
karbondioksit solunum

ayr›flma
kaya
kireç tafl› bitki art›klar›

denize ait
plankton yer alt›ndan elde edilen
art›klar› ve yak›t olarak kullan›lan metanl› gaz
petrol

Yeryüzünde birçok etmen atmosfere karbondioksit b›rak›lmas›na neden olur. Örne¤in
canl›lar›n nefes al›p vermesi, ölü canl›lar, fosiller veya a¤açlar›n yak›lmas› hep kar-
bondioksit üretir. Bu yo¤un karbondioksit üretimine karfl› ise bitkiler atmosferdeki
karbondioksiti alarak, atmosfere canl›l›k için gerekli olan oksijeni b›rak›rlar. E¤er
bitkiler böyle bir özelli¤e sahip olmasayd›, k›sa sürede dünya atmosferi karbon-
dioksitle dolar, canl›lar›n yaflam› için gerekli olan oksijen ise tükenirdi. Bu
çevrim yeryüzündeki kusursuz uyum ve dengenin örneklerinden sadece biridir.

162