Page 186 - Yeşil Mucize Fotosentez
P. 186

YEfi‹L MUC‹ZE FOTOSENTEZ



                   Karanl›k evre

                   Ayd›nl›k evre sonucunda ortaya ç›kan enerji yüklü ATP ve NADPH
              molekülleri, karanl›k evrede kullan›lan karbondioksiti, fleker ve niflasta
              gibi besin maddelerine dönüfltürürler.

                   Karanl›k evre dairesel bir reaksiyondur. Bu devre, sürecin devam
              edebilmesi için reaksiyonun sonunda yeniden üretilmesi gereken bir mo-
              lekülle bafllar. Calvin devri de denilen bu reaksiyonda NADPH'yle bitiflik
              olan elektronlar ve hidrojen iyonlar› ve ATP'yle bitiflik olan fosfor kullan›-

              larak glikoz üretilir. Bu ifllemler kloroplast›n "stroma" diye adland›r›lan
              s›v› bölgelerinde gerçekleflir ve her aflama farkl› bir enzim taraf›ndan
              kontrol edilir. Karanl›k evre reaksiyonu gözenekler yoluyla yapra¤›n içi-
              ne girerek stromada da¤›lan karbondiokside ihtiyaç duyar. Bu karbondi-

              oksit molekülleri stromada, 5-RuBP ad› verilen fleker moleküllerine ba¤-
              land›klar›nda dengesiz 6-karbon molekülü olufltururlar ve böylece karan-
              l›k evre bafllam›fl olur. (bkz. s. 185'deki flekil, 1. aflama)

                   Bu 6-karbon molekülü hemen ayr›l›r ve ortaya iki tane 3-fosfoglise-
              rat (3PG) molekülü ç›kar. Her iki moleküle de ATP taraf›ndan fosfat ekle-
              nir ve bu iflleme fosforilasyon denir. (bkz. s. 185'daki flekil, 2. aflama) Fos-
              forilasyon sonucunda iki bifosfogliserat (BPG) molekülü oluflur. Bunlar
              NADPH taraf›ndan parçalan›r ve ortaya iki gliseral-3-fosfat (G3P) mole-

              külü ç›kar. (bkz. s.185'daki flekil, 3-4. aflamalar) Bu son ürün art›k kavflak
              noktas›ndad›r ve bir k›sm› sitoplazmaya giderek glikoz üretimine kat›l-
              mak için kloroplast› terk eder. (bkz. s.185'daki flekil, 5. aflama) Di¤er k›s-

              m› ise Calvin devrine devam eder ve tekrar fosforilasyona u¤rar. Böylece
              devrin en bafl›ndaki 5-RuBP molekülüne dönüflür. (bkz. s 185'daki flekil,
              7-8. aflamalar) Bir glikoz molekülü oluflturmak için gerekli olan G3P mo-
              lekülünün üretilebilmesi için bu devrin 6 kez tekrarlanmas› gerekir.

                   Fotosentezin her aflamas›nda oldu¤u gibi bu aflamas›nda da enzim-
              ler önemli görevler üstlenmifllerdir. Bu enzimlerin ne kadar hayati öneme




                                               184
   181   182   183   184   185   186   187   188   189   190   191