Page 327 - Kuran'dan Genel Bilgiler

netik profesörü ve düflünür François Jacob, Mümkünlerin Oyunu adl› ki-
tab›nda zaman›n geriye ak›fl› ile ilgili flunlar› anlat›r:
Tersinden gösterilen filmler, zaman›n tersine do¤ru akaca¤› bir
dünyan›n neye benzeyece¤ini tasarlamam›za imkan vermektedir.
Sütün fincandaki kahveden ayr›laca¤› ve süt kab›na ulaflmak için
havaya f›rlayaca¤› bir dünya; ›fl›k demetlerinin bir kaynaktan f›fl-
k›racak yerde bir tuza¤›n (çekim merkezinin) içinde toplanmak
üzere duvarlardan ç›kaca¤› bir dünya; say›s›z damlac›klar›n hay-
ret verici iflbirli¤iyle suyun d›fl›na do¤ru f›rlat›lan bir tafl›n bir insa-
n›n avucuna konmak için bir e¤ri boyunca z›playaca¤› bir dünya.
Ama zaman›n tersine çevrildi¤i böyle bir dünyada, beynimizin sü-
reçleri ve belle¤imizin oluflmas› da ayn› flekilde tersine çevrilmifl
olacakt›r. Geçmifl ve gelecek için de ayn› fley olacakt›r ve dünya
tastamam bize göründü¤ü gibi görünecektir.
Beynimiz belirli bir s›ralama yöntemine al›flt›¤› için flu anda dün-
ya üstte anlat›ld›¤› gibi ifllememekte ve zaman›n hep ileri akt›¤›n› dü-
flünmekteyiz. Oysa bu, beynimizin içinde verilen bir karard›r ve dolay›-
s›yla tamamen izafidir. Gerçekte zaman›n nas›l akt›¤›n›, ya da ak›p ak-
mad›¤›n› asla bilemeyiz. Bu da zaman›n mutlak bir gerçek olmad›¤›n›,
sadece bir alg› biçimi oldu¤unu gösterir.
Zaman›n bir alg› oldu¤u, 20. yüzy›l›n en büyük fizikçisi say›lan
Einstein'›n ortaya koydu¤u Genel Görecelik Kuram› ile de do¤rulanm›fl-
t›r. Lincoln Barnett, Evren ve Einstein adl› kitab›nda bu konuda flunlar›
yazar:
Salt uzayla birlikte Einstein, sonsuz geçmiflten sonsuz gelece¤e
akan flaflmaz ve de¤iflmez bir evrensel zaman kavram›n› da bir
yana b›rakt›. Görecelik Kuram›'n› çevreleyen anlafl›lmazl›¤›n bü-
yük bölümü, insanlar›n zaman duygusunun da renk duygusu gibi
bir alg› biçimi oldu¤unu kabul etmek istemeyiflinden do¤uyor...
Nas›l uzay maddi varl›klar›n olas›l› bir s›ras› ise, zaman da olay-
lar›n olas›l› bir s›ras›d›r. Zaman›n öznelli¤ini en iyi Einstein'in söz-
leri aç›klar: "Bireyin yaflant›lar› bize bir olaylar dizisi içinde düzen-
lenmifl görünür. Bu diziden hat›rlad›¤›m›z olaylar 'daha önce' ve
'daha sonra' ölçüsüne göre s›ralanm›fl gibidir. Bu nedenle birey
için bir ben-zaman›, ya da öznel zaman vard›r. Bu zaman kendi
içinde ölçülemez. Olaylarla say›lar aras›nda öyle bir ilgi kurabili-

327