Page 98 - Canlılardaki Fedakarlık ve Akılcı Davranışlar

96 CANLILARDAK‹ FEDAKARLIK

s›l olup da kaybolmad›¤›n› merak etmektedirler. Birçok böce¤in yapt›-
¤› gibi çok fazla say›da yumurta yapmak bundan çok daha kolay bir
strateji olurdu. 89
Douglas W. Tallany bir evrimci olmas›na ra¤men evrimin ç›kmazlar›n-
dan birini kendisi sorgulamaktad›r. Gerçekten de evrim teorisinin iddias›na
göre böceklerin kendi hayatlar›n› tehlikeye atan davran›fllar› elenmifl olma-
l›yd›. Ancak do¤ada böyle bir eleme gerçekleflmemifltir. Böcekler de dahil ol-
mak üzere canl›lar›n büyük bir k›sm› yavrular› için, hatta kimi zaman birbir-
leri için ölümü göze almaktan çekinmezler.
Yavrular› için ölümü göze alan bu küçük canl›lardan biri, ABD'nin gü-
neydo¤u kesiminde, at ›s›rgan otlar›n›n üzerinde yaflayan, dantel böcekleri-
dir. Difli dantel böce¤i, yumurtalar›n› ve yumurtadan ç›kt›ktan sonra larva-
lar›n› "ölümü pahas›na" korur. Larvalar›n en önemli düflmanlar›ndan biri k›z
böcekleridir. Bu böcekler, keskin ve sert gaga benzeri a¤›zlar› ile f›rsat bul-
duklar›nda larvalar›n tamam›n› yerler. Difli dantel böce¤inin ise onlara kar-
fl› koyabilece¤i hiçbir silah› yoktur. Tek yapabildi¤i sürekli kanat ç›rparak ve
s›rtlar›na t›rmanarak k›z böceklerini kaç›rmaya çal›flmakt›r.
Bu esnada ise larvalar yapra¤›n orta damar›n› bir otoyol gibi kullana-
rak saptan kaçar ve k›vr›lm›fl genç bir yapra¤›n içine gizlenirler. E¤er anne
kurtulabilirse, larvalar›n› izler ve onlar›n gizlendi¤i yapra-
¤›n sap›nda bekçilik yapar. Böylece büyük ihtimalle kendi-
sini takip edecek olan düflman›n›n yolunu kesmifl olur. Ba-
zen anne, k›zböceklerini bir süreli¤ine kovar. Bu durumda
larvalar›n›n yanl›fl bir yapra¤a gitmelerini gövdesiyle önle-
rinde durarak engeller ve onlar› güvenlikli bir yaprakta giz-
ler. Ancak anneler ço¤unlukla böceklerin sald›r›lar› esnas›n-
da ölürler. Ama onlar›n bu fedakarl›¤› larvalara kaç›p sak-
lanmalar› için zaman kazand›rm›flt›r. 90

Dantel böce¤i
larvalar›n› di¤er
böceklerin sald›r›lar›na
karfl› korurken.