Page 118 - Hücredeki Mucize

116 HÜCREDEK‹ MUC‹ZE

dan ald›¤› besinleri çok küçük parçalara ay›r›r. Enerjinin hammaddesi olan bu
küçük parçac›klar hücre taraf›ndan yakalan›r ve hücrenin "enerji santrali"
olan mitokondriye getirilir. Mitokondri bu hammaddeleri en küçük molekül-
lerine kadar parçalayarak içlerinde sakl› bulunan enerjiyi ortaya ç›kar›r. Da-
has›, bu enerjiyi hücrenin kullanabilece¤i bir yak›t cinsi olan ATP'ye çevirir.
Hücredeki bütün olaylar da bu yak›t›n sa¤lad›¤› enerjiyle yürütülür. Buraya
kadar sayd›klar›m›z, bütün olup bitenlerin çok k›sa bir özetidir. Mitokondri
denilen bu santrallerdeki enerji üretimi esnas›nda son derece karmafl›k kim-
yasal olaylar meydana gelir. Bu kimyasal mucizeler, milimetrenin 100'de biri
kadar olan hücrenin içinde, yani hayal gücünün alamayaca¤› küçüklükte bir
yerde meydana gelmektedir.
Hücrede enerjinin üretilmesinde baflrolü oksijen oynar. Enerji üretiminin
hemen her basama¤›nda birçok farkl› enzim, devreye girer. Bir basamakta
görevini tamamlayan enzimler, bir sonraki basamakta yerlerini baflkalar›na
devrederler. Böylece, onlarca ara ifllem, bu ifllemlerde devreye giren yüzlerce
farkl› enzim ve say›s›z kimyasal reaksiyon sayesinde, besinlerde depolanan
enerji hücrenin ifline yarayacak hale getirilir. (fiekil 8.2-8.3-8.4)
Bu haliyle, hücrenin içindeki "enerji santrali"nin, bir petrol rafinerisinden
ya da bir hidroelektrik santralinden daha kompleks oldu¤unu söyleyebiliriz.
Bu durum, hücrenin di¤er ifllevleri gibi karfl›m›za son derece ola¤anüstü
bir tablo ç›karmaktad›r. Çünkü bir petrol rafinerisi, petrolün ne oldu¤unu bi-
len, ham petrolü laboratuvar flartlar›nda analiz etmifl ve bu teknik bilgiler ›fl›-
¤›nda hareket eden mühendisler taraf›ndan infla edilir. Petrolün ne oldu¤unu
bilmeyen insanlar›n bir petrol rafinerisi infla edebileceklerini düflünmek ise
elbette gülünçtür. Böyle bir fley mümkün de¤ildir.
Ancak bu imkans›zl›k, hücrenin içindeki enerji santrali, yani mitokondri,
taraf›ndan afl›lm›flt›r. Çünkü hücre anne karn›nda oluflur, ço¤al›r ve sonra da
insan bedenini meydana getirir. Hücrenin enerji santrali olan mitokondiri, ya-
flam›nda bir kez bile d›fl dünya ile muhatap olmaz, tek bir bitki bile görmez.
Buna karfl›n, bitkinin içindeki enerjiyi nas›l a盤a ç›karaca¤›n› bilir ve bu kar-
mafl›k ifli kusursuz bir biçimde yürütür.
Böyle bir sistemi mitokondri nereden ö¤renmifltir?
‹flin do¤rusu, hiçbir hücre organeli biyolojik bir ifllevi, sözcü¤ün gerçek
anlam›nda "ö¤renme" f›rsat›na sahip de¤ildir. Çünkü hücrenin oluflumu s›ra-
s›nda, böyle bir ifllevi yerine getirecek özelliklere sahip olmay›p, sonraki ya-
flam süreci içerisinde bunun üstesinden gelebilecek beceriyi elde etmek gibi
bir imkan› yoktur. Bu tip olaylarda ön koflul bedende ilgili sistemin daha ya-
flam›n bafllang›c›nda tamamlanm›fl olarak haz›r bulunmas›d›r. Aksi halde
enerji üretiminde baflrol oynayan "oksijen" hücreyi o anda tahrip eder. fiu hal-