Page 39 - Hücredeki Mucize

Bölünen DNA'n›n
bir kolu

Yeni sentezlenmifl flerit DNA polimeraz

Okazaki kesiti denilen RNA
parçalar›ndan birisi
üretilmeye bafllan›yor
DNA helikaz
Primer RNA
Primaz
RNA parçalar›n› birlefltirerek
DNA üreten polymeraz enzimi
Heliks-sabitleme
proteinleri
(fiekil 2.8) DNA'n›n efllenmesi s›ras›nda çal›flan enzim-
Di¤er parçaya göre daha lerin(proteinlerin) organizasyonu. Farkl› yap› ve görev-
yavafl üretilen yeni DNA lerdeki enzimler birbirlerine kenetlenerek iflbirli¤i
içinde çal›fl›rlar. fiekilde ortada görülen DNA helikaz
enzimi DNA'y› tam ortadan ikiye ay›r›r. Üst tarafta ka-
lan yar›m DNA parças›na gerekli
nükleotitler DNA polimeraz enzi-
Bölünen DNA'n›n Yeni sente- mi taraf›ndan eklenir. Bu saye-
bir kolu
zlenmifl DNA de yeni bir DNA sentezlenir.
fleriti
Üst taraftaki kolda ilerleyen
DNA polimeraz
ana DNA DNA polimeraz enzimi kopyalan-
man›n yap›ld›¤› do¤rultuda ke-
sintisiz ilerler. Di¤er DNA parça-
Heliks sabitlme
proteinleri DNA primaz s› ilkinin tam simetri¤i oldu¤u
için, bu kolda çal›flan polimeraz
enzimi tam ters yönde çal›flmak
DNA helikaz
zorunda kalacakt›r.
‹kinci parça üzerinde meydana
Primer gelen olaylar ve ilerleyen poli-
RNA Di¤er meraz enziminin çal›flma flekli
parçaya
RNA göre daha oldukça farkl›d›r. DNA ikiye ay-
Okazaki ke- parçal›r›n›n yavafl r›l›rken DNA helikaz enziminin
siti birlefltirerek üretilen hemen yan›nda primaz enzimi
denilen DNA üreten yeni DNA
RNA DNA polimer- bulunur. Bu enzim ikinci kol
parças› az enzimi üzerinde 200 nükleotidlik ara-
l›klarla uzunlu¤u yaklafl›k 10
nükleotid olan primer RNA adl›
zincirler infla eder. DNA polimeraz enzimleri bu primer
(fiekil 2.9) DNA efllenmesinde enzimler birlikte çal›- RNA'lar›n oldu¤u yerlerden bafllayarak parça parça
fl›rlar. Bu birleflik yap›, parçalar› proteinlerden aradaki 200 nükleotitlik boflluklar› doldururlar. (Bu
oluflmufl bir dikifl makinesine benzer. Bu dikifl maki- parçalara da Okazaki parçalar› denir.) Böylece ikinci
nas› DNA'y› bafltan sona ifller ve kopyas›n› ç›kart›r. DNA parças› da oluflur. Ama bir farkla, bu DNA'n›n üze-
Üstteki flekil bu ortak çal›flma mekanizmas›n›n aktif rinde primer RNA denilen zincirler kalm›flt›r. Daha son-
halini gösterir. Resimde gösterilen flekilin gerçekte ra devreye giren DNA onar›m enzimleri(urasil DNA gli-
3 boyutlu oldu¤u da unutulmamal›d›r. kosilaz, AP endonükleaz vs) bu primer RNA parçalar›n›
kopararak yerlerine DNA'ya ait nükleotitleri yerlefltirir-
ler.
Bütün bunlar olup biterken aç›lan DNA sarmal›n›n bir-
birine yap›fl›p dü¤ümlenmemesi için heliks-stabilizas-
yon proteinleri denilen proteinler DNA'y› sabit tutarlar.
Bu ifllemler sonucunda ikinci DNA'da sentezlenmifl
olur.