Page 41 - Hücredeki Mucize
P. 41

fieker-fosfat flerit                        fieker-fosfat flerit
              kopya 1                 hidrojen                         hidrojen ba¤›yla
                                      ba¤›yla                          birleflen baz
                                      birleflen baz                     çiftleri
              kopya 2                 çiftleri
                            kopya 1’de
                            hasar meydana                     bazlarda meydana
                            geliyor                           gelen istenmeyen
                                                              de¤iflim.
              kopya 1
              kopya 2

                    basamak 1  kopya 1’deki hasarl›
                            bölüm kopart›l›yor.
                                                               Urasil DNA glikosilaz
              kopya 1

              kopya 2
                            Hasar gören kopya 1’in ek-                 eksik bazl›
                            sik bölümü, sa¤lam kalan                   DNA heliksi.
                    basamak 2  kopya 2’den al›nan bilgi
                            do¤rultusunda, DNA
                            polimeraz enzimi
                            taraf›ndan eklenir.
              kopya 1
                                                               AP Endonükleaz enzimi flek-
              kopya 2                                          er-fosfat parças›n› kopart›r.
                            DNA ligaz enzimi
                    basamak 3  kalan bofllu¤u
                            onar›r.

              kopya 1
              kopya 2
                                                               DNA Polimeraz ve DNA
                                                               ligaz enzimlerinin yard›m›.
                   SONUÇ: Hatal› k›s›m onar›lm›flt›r.
            (fiekil 2.11) D›fl etkiler sonucu DNA'da meydana gele-
            bilecek hatalar DNA kontrol mekanizmalar› taraf›n-
            dan tespit edilip, tamir edilirler. Bu mekanizmalar
            DNA'daki bilgiler do¤rultusunda üretilmifl olan enzim-
            lerden oluflur. Farkl› onar›m mekanizmalar› olsa da
            temel prensip hasar gören nükleotidin hasar görme-
            mifl karfl› nükleotidinden al›nan bilgi do¤rultusunda  (fiekil 2.12) DNA üzerinde zaman zaman olan ve
            onar›m yapmakt›r. fiekil 2.12'de flemas› verilen bu ifl-  istenmeyen durumlardan biri de yanl›fl kopya-
            lem genel olarak 3 basamaktan oluflur.  lamad›r. ‹lk flekilde görülen DNA parças›nda,
            1) Hasar gören DNA fleridinin hatal› k›sm› DNA nükle-  soldan dördüncü basamaktaki sitozin (C) yeri-
            az adl› enzim taraf›ndan tespit edildikten sonra ko-  ne, kopyalama sonucu oluflan DNA'da urasil
            part›l›r. Böylece DNA sarmal›nda bir boflluk oluflur.  yap›flt›r›lm›flt›r. Urasil DNA glikosilaz ad› veri-
            2) Bir baflka enzim olan DNA polimeraz, bir taraf›ndan  len ve yaln›zca bu cins bir hatay› düzeltmekle
            hasar gören nükleotidin sa¤lam bölümünden ald›¤›  görevli enzim, urasili (U) DNA fleridinden ko-
            bilgi do¤rultusunda, bofllu¤a gerekli nükleotidi ya-  part›r. Urasilin ç›kart›ld›¤› yerdeki fleker fosfat
            p›flt›r›r.                             fleridi AP endonükleaz enzimi taraf›ndan ko-
            3) DNA'n›n tamiri tam olarak bitmemifltir. Tamirin ger-  part›l›r. DNA polimeraz ve DNA ligaz enzimleri
            çekleflti¤i yerdeki fleker-fosfat fleridi üzerinde bir ko-  eksik nükleotidi yerine takarlar.
            pukluk meydana gelmifltir. Bu kopukluk DNA ligaz en-
            zimi taraf›ndan tamir edilir.
   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46