Page 40 - Doğadaki Mühendislik

Karasinek, yiyecekleri yemeden ön-
ce, hortum biçimindeki a¤z›nda
bulunan tüpleriyle ona dokunup
"kalite kontrolü" yapar. Sinek, di¤er
bir çok canl›dan farkl› olarak besin-
lerini d›flar›da sindirir. Bunun için
hortumlar› sayesinde besinlerinin
üzerine çözücü bir s›v› boflalt›r. Bu
s›v›, besini sine¤in emebilece¤i k›-
vama getirir. Sinek daha sonra hor-
tumuna ba¤l› emici pompalarla be-
sini içine çeker.

Sinek en kaygan zeminler-
de bile rahatl›kla dolaflabi-
lir, evlerin tavanlar›nda sa-
atlerce as›l› durabilir. Ayak-
lar›, camlara, duvarlara ve-
ya tavanlara konmak için
bir da¤c›dan daha dona-
n›ml›d›r. E¤er içeri çekilebi-
len pençeleri tutunmaya
yetmezse, aya¤›n›n ucunda-
ki vantuzlar onu zemine iyi-
ce yap›flt›r›r. Bu vantuzlar›n
tutufl özelli¤i, salg›lanan
özel bir s›v› ile artt›r›lm›flt›r.

Bir karasine¤in uçuflu, son derece kompleks bir ifltir. Sinek önce, yön belirlemeye
yarayan organlar›n› büyük bir titizlikle gözden geçirir. Daha sonra, ön taraf›ndaki
denge organlar›n› ayarlayarak uçufl pozisyonunu al›r. Son olarak, duyargalar›n›n
ucundaki al›c›lar sayesinde, rüzgar›n fliddeti ve yönüne göre kalk›fl aç›s›n› saptar. Ve
nihayet havalan›r. Ama tüm bunlar saniyenin yüzde biri kadar bir zaman sürmüfl-
tür. Uçufla geçer geçmez k›sa bir sürede h›zlanabilir ve giderek saatte 10 kilometre
gibi bir h›za ulaflabilir...
Onun için rahatl›kla "akrobatik uçufl ustas›" tan›m› kullan›labilir. Havada ola¤anüs-
tü zig zaglar çizerek uçabilir. Beklenmedik, ani ve sert dönüfller yapabilir. Bulundu¤u
noktadan dikey olarak bile havalanabilir... Ne kadar elveriflsiz ve kaygan olursa olsun,
her türlü yüzeye rahatl›kla konabilir.
Bu müthifl uçucunun bir baflka gösterisi, evlerin tavan›na konabilmesidir... Yer-
çekimi gere¤i tavanda duramamas› ve yere düflmesi gerekir... Ama bu imkans›z› ger-
çeklefltirebilmesi için özel sistemlerle yarat›lm›flt›r. Bacaklar›n›n uç k›s›mlar›nda çok
küçük vantuzlar vard›r. Dahas› bu vantuzlar belli bir yüzeyle temas ettiklerinde ya-
p›flkan bir s›v› salg›lar. ‹flte bu yap›flkan s›v› sayesinde karasinek tavana as›l› kalabi-
lir. Tavana do¤ru yaklaflt›¤›nda bacaklar›n› öne do¤ru uzat›r ve tavana dokundu¤u-
nu hissetti¤i anda, geldi¤i yönün tam aksine do¤ru bir takla atarak tavan yüzeyine
kar›nüstü tutunur... Karasinek iki kanada sahiptir. Bir bölümü vücudun içine gömü-
lü olan bu kanatlar, sinirlere bölünmüfl çok ince bir zardan oluflur ve birbirinden ba-
¤›ms›z hareket edebilir. Ancak uçufl halinde, t›pk› tek kanatl› uçaklarda oldu¤u gibi,