Page 41 - Doğadaki Mühendislik

Karasine¤in gözü ommatid ad›
verilen yaklafl›k 6000 küçük göz-
den oluflur. Her ommatidin yüzü
farkl› bir yöne dönük oldu¤u için,
sinek önünü arkas›n›, her iki ya-
n›n›, üstünü ve alt›n› görebilir. Ya-
ni 360 derecelik bir aç›yla çevre-
sini alg›layabilir. Her ommatide 8
duyu hücresi ba¤l›d›r. Gözdeki
toplam duyu hücresi say›s› ise
48.000 kadard›r. Bu sayede
sine¤in gözü saniyede 100
görüntü alabilir.

Sine¤in uçufl yetene¤i, kana-
d›ndaki üstün tasar›mdan
kaynaklan›r. Kanatlar›n ke-
narlar›, yüzeyi ve kanat da-
marlar›, alg›lay›c› hassas k›l-
larla kapl›d›r. Sinek bu k›llar-
la hava ak›mlar›n› ve meka-
nik bask›lar› tespit eder.

tek bir eksen üzerinde gidip gelirler. Bu kanatlar›n hareketini sa¤layan kaslar, sinek
uçmaya bafllad›¤›nda kas›l›r, inifle geçti¤inde gevfler. Uçufla bafllarken sinirlerin de-
netledi¤i bu kas ve kanat hareketleri, bir süre sonra otomatik hale gelir.
Kanatlar›n yüzeyinde ve bafl›n arka k›sm›nda bulunan dokunma organlar›, uçufl ile il-
gili bilgileri an›nda beyine ulaflt›r›r. Sinek, uçufl halindeyken yeni bir hava ak›m›yla
karfl›lafl›rsa, bu dokunma organlar› hemen beyne gerekli sinyalleri gönderir. Kaslar da
beyinden gelen sinyallere göre kanatlar› bu yeni duruma uygun biçimde çal›fltrmaya
bafllar. Sinek bu organlar› sayesinde, kendisine karfl› kalkan bir sinekli¤in havada olufl-
turdu¤u fazladan rüzgar› hemen alg›lar ve ço¤u kez uçup kurtulur. Karasinek, kanat-
lar›n› bir saniyede yüzlerce defa ç›rpabilir. Bu hareket için, dinlenme s›ras›nda harca-
d›¤› enerjinin yaklafl›k yüz kat› bir enerji harcar. Bu aç›dan oldukça güçlü bir yarat›k-
t›r. Çünkü insan metabolizmas› normal temposuna oranla en fazla 10 kat daha enerji
harcayabilir. Üstelik insan böyle yo¤un bir enerji tüketimini en fazla bir kaç dakika
sürdürebilir. Oysa karasinek kanatlar›n› bu ritimle tam yar›m saat boyunca ç›rpabilir
ve bu tempoda bir kilometreden fazla mesafe katedebilir. 15