Page 199 - Hayatın Gerçek Kökeni

Moleküler Biyoloji ve Hayat›n Kökeni

Proteinlerin Kökeni Sorunu
Hücreyi flimdilik bir kenara b›rakal›m. Evrim teorisi hücrenin alt par-
çac›klar› karfl›s›nda bile çaresizdir. Hücreyi oluflturan yüzlerce çeflit komp-
leks protein molekülünden bir tanesinin bile do¤al flartlarda oluflmas› ih-
timal d›fl›d›r.
Proteinler, "amino asit" ad› verilen daha küçük moleküllerin belli sa-
y›larda ve çeflitlerde özel bir s›rayla dizilmelerinden oluflan dev molekül-
lerdir. Bu moleküller canl› hücrelerinin yap› tafllar›n› olufltururlar. En ba-
sitleri yaklafl›k 50 amino asitten oluflan proteinlerin, binlerce amino asitten
oluflan çeflitleri de vard›r.
Önemli olan nokta fludur: Proteinlerin yap›lar›ndaki tek bir amino
asidin bile eksilmesi veya yerinin de¤iflmesi ya da zincire fazladan bir ami-
no asit eklenmesi o proteini ifle yaramaz bir molekül y›¤›n› haline getirir.
Bu nedenle her amino asit, tam gereken yerde, tam gereken s›rada yer al-
mal›d›r. Hayat›n rastlant›larla olufltu¤unu öne süren evrim teorisi ise, bu
düzenlilik karfl›s›nda çaresizdir. Çünkü söz konusu düzenlilik, asla rast-
lant›yla aç›klanamayacak kadar ola¤anüstüdür. (Kald› ki teori henüz ami-
no asitlerin 'tesadüfen olufltuklar›' iddias›na bile geçerli bir kan›t ya da
aç›klama getirememektedir, bunu da biraz sonra inceleyece¤iz.)
Proteinlerin fonksiyonel yap›s›n›n hiçbir flekilde tesadüfen meydana
gelemeyece¤i, herkesin rahatl›kla anlayabilece¤i basit olas›l›k hesaplar›yla
dahi görülebilir.
Örne¤in bilefliminde 288 amino asit bulunan ve 12 farkl› amino asit
türünden oluflan ortalama büyüklükteki bir protein molekülünün içerdi¤i
amino asitler 10 300 farkl› biçimde dizilebilir. (Bu, 1 rakam›n›n sa¤›na 300 ta-
ne s›f›r gelmesiyle oluflan astronomik bir say›d›r.) Ancak bu dizilimlerden
yaln›zca bir tanesi söz konusu proteini oluflturur. Geriye kalan tüm dizi-
limler hiçbir ifle yaramayan, hatta kimi zaman canl›lar için zararl› bile ola-
bilecek anlams›z amino asit zincirleridir. Dolay›s›yla yukar›da örnek ver-
di¤imiz protein moleküllerinden yaln›zca bir tanesinin tesadüfen meyda-
na gelme ihtimali "10 'de 1" ihtimaldir. Bu ihtimalin pratikte gerçeklefl-
300
mesi ise imkans›zd›r. (Matematikte 10 'de 1'den küçük ihtimaller "s›f›r ih-
50
timal" kabul edilirler.)
Dahas›, 288 amino asitlik bir protein, canl›lar›n yap›s›nda bulunan
binlerce amino asitlik dev proteinlerle k›yasland›¤›nda oldukça mütevazi

197