Page 205 - Hayatın Gerçek Kökeni

Moleküler Biyoloji ve Hayat›n Kökeni

ba¤lanm›fl amino asitlerden meydana gelirler.
Bunu bir benzetmeyle gözünüzde canland›rabilirsiniz: Örne¤in bir
araban›n bütün parçalar›n›n eksiksiz ve yerli yerinde oldu¤unu düflünün.
Fakat tekerleklerden birisi, oturmas› gereken yere, vidalarla de¤il de, bir
tel parças›yla ve dairesel yüzü yere bakacak bir biçimde tutturulsun. Böy-
le bir araban›n motoru ne kadar güçlü olursa olsun, teknolojisi ne kadar
ileri olursa olsun bir metre bile gitmesi imkans›zd›r. Görünüflte herfley yer-
li yerindedir, ancak tekerleklerden birisinin, yerine olmas› gerekenden
farkl› bir biçimde ba¤lanmas›, bütün arabay› kullan›lmaz hale getirir. ‹flte
ayn› flekilde, bir protein molekülündeki tek bir amino asidin bile di¤erine
peptid ba¤›ndan baflka bir ba¤la ba¤lanm›fl olmas›, bu molekülü ifle yara-
maz hale getirecektir.
Yap›lan araflt›rmalar, kendi aralar›nda rastgele birleflen amino asitle-
rin en fazla %50'sinin peptid ba¤› ile birbirine ba¤land›¤›n›, geri kalan›n›n
ise proteinlerde bulunmayan farkl› ba¤larla ba¤land›klar›n› ortaya koy-
mufltur. Dolay›s›yla bir proteinin tesadüfen oluflabilmesi ihtimalini hesap-
larken, (sol-ellilik zorunlulu¤unun yan› s›ra) her amino asidin kendinden
önceki ve sonraki ile yaln›zca ve yaln›zca peptid ba¤› ile ba¤lanm›fl olma-
s› zorunlulu¤unu da hesaba katmak gerekmektedir. Bu da yaklafl›k %50
ihtimaldir.
Bu ihtimal de, proteindeki her amino asidin sol-elli olmas› ihtimali ile
hemen hemen ayn›d›r. Yani, yine 400 amino asitlik bir proteini ele alacak
olursak, bütün amino asitlerin kendi aralar›nda yaln›zca peptid ba¤›yla
birleflmeleri ihtimali 2 'da 1 ihtimaldir.
399

S›f›r Olas›l›k

Buraya kadar inceledi¤imiz üç farkl› ihtimali (amino asitlerin do¤ru
dizilme ihtimali, hepsinin sol-elli olma ihtimali ve hepsinin peptid ba¤›y-
la ba¤lanma ihtimalini) birbirine eklersek, 10 950 'de 1 ihtimal gibi astrono-
mik bir rakamla karfl›lafl›r›z. Bu yaln›zca ka¤›t üstündeki bir ihtimaldir.
Pratikte ise, böyle bir olay›n gerçekleflme ihtimali "0"d›r. Matematikte,
"10 'de 1" veya daha küçük bir ihtimal, istatistiksel olarak gerçekleflme ih-
50
timali "0" olan, yani gerçekleflmesi imkans›z olan bir ihtimal olarak tan›m-
lan›r.
Tek bir protein molekülü oluflturabilmek için amino asitlerin, dünya
kuruldu¤undan beri art arda, hiç vakit kaybetmeden deneme-yan›lma yo-

203