Page 280 - Hayatın Gerçek Kökeni

HAYATIN GERÇEK KÖKEN‹

Görmenin Kimyas›
Michael Behe, Darwin's Black Box adl› kitab›nda, canl› hücresi yap›s›-
n›n ve tüm di¤er biyokimyasal sistemlerin Darwin ve ça¤dafllar› için bilin-
meyen bir "kara kutu" oldu¤unu vurgular. Darwin, bu kara kutular›n çok
basit yap›lara sahip olduklar›n› ve rastlant›larla oluflabileceklerini varsay-
m›flt›r. Oysa modern biyokimya, bu kara kutular› açm›flt›r ve canl›l›¤›n in-
dirgenemez kompleks yap›s›n› gözler önüne sermifltir. Behe, Darwin'in gö-
zün oluflumu hakk›ndaki yorumlar›n›n da, 19. yüzy›l›n söz konusu ilkel bi-
lim düzeyi nedeniyle baz›lar›na "ikna edici" göründü¤ünü belirtmektedir:
Darwin dünyan›n büyük bir k›sm›n› modern gözün basit bir yap›dan yavafl
yavafl meydana geldi¤ine ikna etmifl görünüyordu, ama görme olay›n›n bafl-
lama noktas›n›n nereden geldi¤ini aç›klamay› denememiflti bile. Aksine Dar-
win, bu basit ›fl›¤a hassas noktan›n yani gözün kökeni sorusunu bilerek göz
ard› etmiflti... Bu soruyu göz ard› etmek için de mükemmel bir bahanesi var-
d›: Bu tamamen on dokuzuncu yüzy›l bilimini aflmaktayd›. Gözün nas›l ça-
l›flt›¤› -yani, ›fl›k fotonlar› retinaya ilk düfltü¤ünde neler oldu¤u- o dönemde
aç›klanamazd›. 352
Peki Darwin'in basit bir yap› olarak görüp geçifltirdi¤i bu sistem ger-
çekte nas›l çal›fl›r? Gözün retina takabas›ndaki hücreler, üzerlerine gelen
›fl›k parçac›klar›n› nas›l alg›larlar?
Sorunun cevab› oldukça karmafl›kt›r. Fotonlar retinadaki hücrelere
çarpt›klar›nda, adeta birbiri ard›na ustaca dizilmifl domino tafllar›n› hare-
kete geçirirler. Bu domino tafllar›n›n ilki, "11-cis-retinal" ismi verilen ve fo-
tonlardan etkilenen bir moleküldür. Kendisine foton isabet etti¤i anda 11-
cis-retinal molekülü flekil de¤ifltirir. Bu flekil de¤iflikli¤i, 11-cis-retinal'e
ba¤l› olan "rodopsin" adl› proteinin de fleklini de¤ifltirir. Rodopsin, bu sa-
yede, daha önce hücre içinde yer alan ama fleklinin uyumsuzlu¤u nede-
niyle etkileflim içine giremedi¤i "transdusin" adl› bir baflka proteinle birle-
flebilecek hale gelir.
Transdusin, rodopsinle tepkimeye girmeden önce GDP isimli bir bafl-
ka moleküle ba¤l›d›r. Rodopsin'e ba¤land›¤› anda, GDP'den ayr›l›r ve GTP
isimli yeni bir moleküle ba¤lan›r. Art›k 2 protein (rodopsin ve transdusin)
ve 1 kimyasal molekül (GTP) birbirine ba¤lanm›fl durumdad›r. Bu yeni ya-
p›n›n tümüne "GTP-transdusinrodopsin" ismi verilir.
Ancak daha ifllem yeni bafllam›flt›r. GTP-transdusinrodopsin adl› ye-

278