Page 46 - Bir Zamanlar Darwinizm

Bir Zamanlar

Darwinizm

An cak da ha bi linç li de ney -
ler ya pan bi lim adam la rı, bu dü -
şün ce le rin bi rer ya nıl gı ol du ğu nu

fark ede bi li yor lar dı. İtal yan bi lim
ada mı Fran cis co Re di (1626 –1697)
bu ko nu da ilk kez kont rol lü bir
de ney yap tı. İzo las yon yön te -
mi ni kul la na rak, et le rin üze -
Laz za ro Spal lan za ni rin de ki kurt la rın ken di li ğin -

den oluş ma dı ğı nı, si nek le rin

ge ti rip bı rak tık la rı lar va lar dan çık tı ğı nı
be lir le di. Re di, can lı lı ğın can sız mad de ler den de ğil,
an cak bir baş ka can lı dan ge le bi le ce ği ni sa vun du. Bu gö rüş "bi oge -
nez" ola rak bi lin di. Can lı lı ğın ken di li ğin den olu şa bil di ği gö rü şü -
nün adı ise "abi oge nez"di.
Abi oge nez ve bi oge nez ta raf tar la rı ara sın da ki bi lim sel tar tış -
ma yı 18. yüz yıl da John Ne ed ham (1713-1781) ve Laz za ro Spal lan -
za ni (1729-1799) sür dür dü. Her iki si de bir par ça eti kay nat tık tan
son ra izo le et ti ler. Ne ed ham et te yi ne kurt la rın oluş tu ğu nu göz -

lem le di ve bu nu abi yo ge ne ze de lil say dı. Spal lan za ni ise ay nı de -
ne yi tek rar la dı, ama eti da ha uzun sü re kay nat tı. Böy le ce üze rin -
de ki tüm or ga nik form la rı öl dür müş olu yor du. Ve bu nun so nu -
cun da et kurt lan ma dı. Böy le ce Spal lan za ni abi yo ge ne zi çü rüt müş
olu yor du. Ama yi ne de pek çok in san bu na inan ma dı. Spal lan za -
ni'nin "eti çok faz la kay na ta rak için de ki ya şam gü cü nü öl dür -
dü ğü nü" söy le di ler.

Char les Dar win te ori si ni ge liş ti rir ken, ha ya tın
kö ke ni ko nu su iş te bu gi bi tar tış ma lar la be lir siz -

44