Page 60 - Materyalizmin Sonu
P. 60
TARIM YAPAN KARINCALAR
CanlÝlar dnyasÝndaki en ilgin trlerden biri karÝncalardÝr. nk bu kck
canlÝlar, sahip olduklarÝ "toplum dzeni" ile boylarÝndan ok byk ißler baßarÝrlar.
KarÝncalarÝn ok farklÝ trleri vardÝr. Ancak bunlarÝn en ilginlerinden biri, "at-
ta karÝncalarÝ" olarak da bilinen yaprak kesici karÝncalardÝr. BunlarÝn belirgin zellikle-
ri, koparttÝklarÝ yaprak paralarÝnÝ baßlarÝnÝn stnde yuvalarÝna taßÝma alÝßkanlÝklarÝ-
dÝr. KarÝncalar, saÛlamca kenetlenmiß enelerinde taßÝdÝklarÝ, kendilerine oranla ol-
duka byk yaprak paralarÝnÝn altÝna gizlenirler. Bu nedenle ißi karÝncalarÝn gn bo-
yunca alÝßtÝktan sonra yuvaya dnßleri ok ilgin bir grnm ortaya ÝkarÝr. Byle
bir sahneyle karßÝlaßan kißi, ormanÝn zemini sanki canlanmÝß, yryormuß hissine ka-
pÝlacaktÝr. Yaprak kesiciler yaÛmur ormanlarÝnda, yere dklen yapraklarÝn yaklaßÝk
%15'ini yuvalarÝna taßÝyabilirler. Bu yaprak paralarÝnÝ taßÝmalarÝnÝn sebebiyse, elbette
gneßten korunmak deÛildir. KarÝncalar kestikleri bu yaprak paralarÝnÝ yiyecek ola-
rak da deÛerlendirmezler. Peki bu kadar yapraÛÝ ne iin kullanÝrlar?
AttalarÝn bu yapraklarÝ mantar retiminde kullandÝklarÝ hayretle keßfedilmißtir.
Mantar, dißi ißi karÝncalarÝn yerin zerinden toplayÝp yuvaya getirdikleri yaprak par-
acÝklarÝnda gelißir. KarÝncalar yapraklarÝn kendisini yiyemezler nk, bitkilerde hc-
re zarÝnÝn temel blmn olußturan sellozu sindirebilmek iin gereken enzimlere
sahip deÛillerdir. Üßi karÝncalar bu yaprak paralarÝnÝ iÛneyerek bir yÝÛÝn haline geti-
rirler ve yuvanÝn yeraltÝndaki odalarÝnda saklarlar. Üßte bu odalarda da yapraklarÝn ze-
rinde mantar yetißtirirler. Bu yolla, byyen mantarlarÝn tomurcuklarÝndan kendileri
iin gerekli proteini elde ederler.
Ancak attalar yuvadan ayrÝldÝklarÝnda, olußturduklarÝ bahe ktleßecek ve za-
rarlÝ mantarlara yenilecektir. Peki bahelerini yalnÝzca "ekim" ncesinde temizleyen
attalar, zararlÝ mantarlardan nasÝl korunabilmektedirler? Bunun sÝrrÝ, yapraklarÝ iÛne-
dikleri sÝrada kullandÝklarÝ tkrkte gizlidir. TkrÛn istenmeyen mantarlarÝn olu-
ßumunu engelleyici bir antibiyotik ierdiÛi dßnlmektedir. Muhtemelen, doÛru man-
tarÝn gelißimini hÝzlandÝrÝcÝ bir madde de iermektedir.
Þimdi ßunu dßnmek gerekir: Bu karÝncalar mantar yetißtirmeyi nasÝl Ûren-
mißtir? Bir gn karÝncalardan biri tesadfen aÛzÝna bir yaprak alÝp iÛnemiß, sonra yi-
ne tesadfen lapa haline gelen bu sÝvÝyÝ tam uygun bir yer olan kuru yaprak zeminin
zerine sermiß, arkasÝndan yine bir tesadf sonucu diÛer karÝncalar buraya mantar
paralarÝ getirip ekmiß, son olarak da burada yiyebilecekleri bir besin yetißeceÛini tah-
min eden karÝncalar baheyi temizleme, gereksiz maddeleri ayÝklama ve rn topla-
56
MATERYALİZMİN SONU
