Page 36 - Vücut Elektriği Mucizesi

34 VÜCUT ELEKTRİĞİ MUCİZESİ

Bilginin İşlenmesinde Sinapsların Rolü

Sinapslar, iki nöronun akson terminallerinin uçlarındaki boşluklar-
dır. İki nöron arasındaki iletişim, ‘sinaps’ denilen bu bağlantı noktaların-
da kurulur. Nasıl bir telefon santrali sayesinde aynı anda, çok sayıda in-
san birbirleriyle konuşabilirse; benzer bir şekilde bir nöron da sinapsları
kanalıyla çok sayıda nöronla aynı anda haberleşebilir. Her bir nöronda
14
10.000 civarında sinaps vardır. Bu, bir nöronun aynı anda 10.000 ayrı
sinir hücresi ile bağlantı kurabileceği anlamına gelmektir. Dünyada tek
bir telefon şebekesi üzerinden aynı anda yüz milyonlarca telefon görüş-
mesi yapılacağını farz etsek dahi, beynin kapasitesi bu kapasitenin çok
üzerindedir: İnsan beyni, içindeki sinapslar aracılığıyla bir katrilyon
15
(1.000.000.000.000.000) haberleşme yapabilir. Bir kişinin 10 hatlı bir te-
lefon santralinde çalıştığında ne kadar zorlandığını düşünecek olursak,
tek bir sinir hücresinin 10 bin bağlantıyı eş zamanlı gerçekleştirmesinin
ne kadar olağanüstü bir yaratılış örneği olduğu daha iyi anlaşılacaktır.
Nöronlar gelen sinyalleri toplar, mesajın kuvvetine göre iletilmesi-
ne karar verir ve bir başka nörona geçişini sağlarlar. Nöronların birbi-
16
rine bağlantı noktaları olan sinapslar, iletilen sinyallerin dağılma yönü-
nü saptayarak bu iletişimin kontrolünü sağlarlar. Sinir sisteminin çeşit-
17
li bölgelerinden gelen tetikleyici (harekete geçiren) ya da engelleyici (ha-
reketi durduran) sinyaller, sinapsları bazen iletime açarak bazen de ka-
patarak bu kontrolü sağlarlar. Böylece sinapslar zayıf sinyalleri durdu-
rurken, kuvvetlilerin geçişine izin verirler.
Aynı zamanda zayıf sinyallerden bazılarını seçip büyüterek sinyal-
leri tek bir yöne değil, çeşitli yönlere göndererek seçici bir faaliyet de
gösterirler. Nöronların, sinyalleri toplaması ve bunların geçişine karar
vermesinin, insana ait akıl ve bilinç gerektiren bir yapı olması beklenir.
Ancak bunu yapanlar sadece çok özel düzenlenmiş bir grup molekül-
dür. Ne düşünme yetenekleri, ne gözleri, ne algılamaya yarayacak or-

ganları ne de bunların benzeri bir başka mekanizmaları vardır. Bir mo-
lekül grubunun, böylesine hayati öneme sahip sorumlulukları kusur-
suzca yerine getirmesi, Allah’ın canlılar üzerindeki denetiminin, sonsuz