Page 40 - Vücut Elektriği Mucizesi

38 VÜCUT ELEKTRİĞİ MUCİZESİ

19
ronu harekete geçirirler. Nörotransmitterler, sinir hücresinin gövdesin-
de üretilir, akson boyunca taşınır ve akson terminallerinde minik kabar-
cıklar içinde depolanırlar. Her kabarcık içinde yaklaşık olarak 5.000 ha-
20
berci molekül bulunur. Bu kimyasallar uyarıcı ya da engelleyici sinyal-
ler olarak çalışırlar. Diğer bir deyişle nöronları ya bir elektrik uyarısı
üretmeye sevk ederler ya da üretilen uyarıyı engellerler. 21
Son zamanlarda yapılan araştırmalar, her nöronun farklı kimyasal
22
haberciler ürettiğini göstermektedir. Diğer bir deyişle her nöron, ileti-
şimde kullanacağı habercileri üreten kimyasal bir tesis gibidir.
Nörotransmitterlerin 100 kadar farklı çeşidi bulunur. Bazıları elektrik
sinyallerinin tetiklenmesinde, bazıları elektrik sinyallerinin durdurul-
masında, bir kısmı hızlandırma ya da yavaşlatmada, frekansı değiştir-
meye, enerji depolamaya yarar. Her bir nöron bu çeşitlerin yalnız bir ya
da birkaç farklı türünü salgılar. Bir nörotransmitter açığa çıktığında si-
napsi geçer ve alıcı nöronun dış zarında bulunan reseptör, bir proteini
harekete geçirir. Sinapslar bu noktada bu kimyasal habercilerin sinir
hücreleri arasında taşındığı bir ekspres yol olarak düşünülebilir.
Aralarındaki mesafe ortalama olarak 0.00003 milimetredir. Bu mesafe
23
çok küçük olmasına karşın yine de elektrik sinyalinin aşması gereken bir
boşluktur.
Salgılanan nörotransmitter miktarı, gerçekte hedef dendrit ile bağ-
lanması gerekenden çok daha fazladır. Ancak buradaki fazlalık da vücu-
dumuzun her detayında olduğu gibi, hikmetli bir yaratılış örneğidir.
Sinapste kalan fazla nörotransmitterler, siniri bloke ederek fazladan sin-
yal gönderilmesini önlerler. Eğer fazla moleküller, siniri bloke etmese-
lerdi, uyarının durması için geçen süre saniyeler hatta dakikalar alacak-
tı. Fakat vücudumuzda sinyal iletimi tam olması gerektiği kadar; saniye-
nin birkaç binde biriyle ölçülen sürelerde gerçekleşir. Fazla olan nörot-
ransmitter akson terminali tarafından emilirken, geri kalanı da enzimler-
le parçalanır. Tıpkı bayrak yarışında olduğu gibi, elektriksel bilgiler
24
köprü görevi gören nörotransmitterler aracılığıyla hücreden hücreye ile-
tilir. Böylece haber iletimi hücre uzantıları arasındaki boşluğa rağmen
kesintiye uğramadan devam eder. Peki birbirinden bağımsız bu iki sis-