Page 58 - Vücut Elektriği Mucizesi

56 VÜCUT ELEKTRİĞİ MUCİZESİ

Sinir uyarısının akson boyunca iletilmesi, dizili domino taşlarının
zincirleme düşüşüne benzetilebilir. İlk domino taşına belli bir kuvvetle
dokunduğunuzda, belli aralıklarla dizilmiş domino taşlarının tamamı sı-
ra ile devrilecektir. İlk domino taşı devrildiğinde bir zincir reaksiyonu
başlar, öyle ki devrilecek hiçbir domino taşı kalmayıncaya dek, bir son-
raki domino taşları devrilir. Domino taşlarında gözlenen bu zincir reak-
siyonun bir benzeri de nöronlar arası uyarıların yayılmasında görülür:
* İlk domino taşı yeterli kuvvetle itilene kadar düşmeyecektir; ben-
zer şekilde bir sinir uyarısı da -eşik olarak ifade edilen- belli bir şiddette
uyarılana dek harekete geçmeyecektir. Eşik olayı, özellikle duyulara ait
sinyallerin iletilmesinde görülen bir durumdur. Örneğin çok zayıf sesle-
ri duyamayız, çünkü bu seslere ait uyarı, işitmeyle ilgili sinirleri hareke-
te geçirecek kadar güçlü değildir.
* Dizili domino taşları düşerken enerjilerinden bir şey kaybetmezler,
böylece bu enerji son taşa kadar eksilmeden devam eder. Çünkü ayakta
duran her bir domino taşı, kinetik enerjiyle (bir cismin hareketinden -hı-
zından- dolayı sahip olduğu enerji) düşer. Sinir uyarıları da -dizili domi-
no taşlarında olduğu gibi- yayıldıkça enerjilerinden bir şey kaybetmezler.
* Domino taşı yalnızca tek bir yönde yol almaktadır. Aynı şekilde
sinir uyarıları da sadece dendrit-akson yönünde yol alırlar.

Sinyallerin gönderilmesi Düşünmeden daha hızlı refleksler
Sinir sisteminin vücudun her Bazı sinirler beyne bağlanırlar;
yerine ulaşan bağlantıları bazıları ise kasları harekete
vardır. Bir kısmı -örneğin ak- geçiren diğer sinirlere direkt
ciğerlerin nefes alıp ver- olarak bağlanırlar. Bu kısa de-
mesinde olduğu gibi- vreye ‘refleks’ denir.
otomatik olarak çalışır. Diğer
sinirler ise bir şey yapmak
istediğinizde -örneğin yum-
ruğunuzu sıktığınızda-
harekete geçer.

Sinyallerin geçişi Hareket Hareket
hücresinin hücresi
Sinir lifleri gövdesi lifleri
üzerinden
geçen
sinyaller
Duyu
hücresinin
Miyelin kılıf gövdesi Kaslarla
bağlantı