Page 79 - Türk'ün Yüksek Seciyesi
P. 79
[tÜâÇlt{çt ;TwÇtÇ b~àtÜ<
Görüldü¤ü gibi, insanlar aras›nda ay›r›m yapmamak ve her ko-
flulda hakkaniyetten ayr›lmamak Türk'ün seciyesinin bir parças›d›r.
Bu, onun Kuran ahlak›na göre yetifltirilmesinden kaynaklanmakta-
d›r. Allah ayetlerinde iman edenlere flu flekilde emretmektedir:
. ... Ölçüyü ve tart›y› tam tutun, insanlar›n (haklar› olan malla-
r›n›) eflyas›n› de¤erinden düflürüp-eksiltmeyin ve düzene (›s-
e
laha) konulmas›ndan sonra yeryüzünde bozgunculuk (fesad)
i
ç›karmay›n. Bu sizin için daha hay›rl›d›r, e¤er inan›yorsan›z."
(Araf Suresi, 85)
Sak›n mizanda 'haks›zl›k ve taflk›nl›k yapmay›n.' Tart›y›
l
adaletle tutup-do¤rultun ve tart›y› noksan tutmay›n. (Rahman
Suresi, 8-9)
‹sveç'in ‹stanbul sefirli¤inde bulunmufl ve 17. yüzy›l Osmanl›s›n›
anlatan en önemli eser say›lan Tableau Général de l´Empire Otto-
man (Osmanl› ‹mparatorlu¤u'nun Genel Tablosu)'un yazar› Mourad-
gea D'Ohsson da Motraye'inkine benzer tespitlerde bulunmufltur:
" "Osmanl› Türkleri, di¤er faziletleri kadar namuskarl›k, dü-
rüstlük ve do¤ruluk gibi Kuran'›n en kuvvetli hükümlerine da-
v
yanan meziyetleri itibar›yla da flayan-› takdirdirler... Osman-
l› Türkleri'ninn medhüsena edilecek meziyetlerinden biri de
verdikleri söze umumiyetle sad›k olmalar›, hemcinslerinii al-
datmaktan ve emniyeti suiistimal ile insanlar›n sade-dilli¤in-
den istifadeye kalk›flmaktan veyahut safderunlu¤unu istismar
a
etmekten vicdan azab› duymalar›d›r. Kendi milletdafllar›na
karfl› bütün muuamelelerine hakim olan bu hisseye, hangi din
ve mezhebe mensup olursa olsun bütün yabanc›lara karfl› da
riayet ederler. Bu noktada Müslümanla gayrimüslim aras›n-
da hiçbir fark gözetmezler... Faziletlee içtimai nizam›n idame-
si bak›m›ndan fevkalade bir k›ymeti olan bu fikirler kanun
77