Page 82 - Protein Mucizesi

80 PROTEİN MUCİZESİ

DNA'dan üretim talimatının kopyalanması sırasında
gerçekleşen şaşırtıcı ve olağanüstü olaylar bunlarla da bit-
mez. Kopyalamayı birilerinin durdurması gerekmektedir,
aksi takdirde polimeraz enzimi, DNA’yı baştan sona kop-
yalamaya devam edecektir. Ne var ki, proteinin kodlandığı
genin sonunda, o genin bittiğini ve kopyalamanın artık bit-
mesi gerektiğini söyleyen bir şifre dizisi, yani bir kodon

vardır. (DNA'daki şifreyi oluşturan her 3 harfe 1 kodon de-
nir.) RNA polimeraz durdurucu kodona (UAA, UAG veya
UGA) geldiğinde, kopyalama işlemini durdurması gerekti-
ğini anlar ve üzerinde hedef proteinin tarifini taşıyan me-
sajcı RNA ile DNA'dan ayrılır. Ancak bu noktada yine çok
dikkatli davranılır. Çünkü mesajcı RNA hücre çekirdeğin-
den çıkıp, üretimin yapılacağı ribozoma gidene kadar bir
hayli yol kat edecektir. Bu esnada üzerindeki mesajın hiçbir
zarar görmemesi gerekir. Bu nedenle, hücre çekirdeğinden

bazı özel moleküllerin koruması altında çıkar.

Kopyalanan Bilginin Üretim Merkezine

Ulaştırılması

Protein üretimi için gerekli olan bilginin, hücrenin çe-
kirdeğindeki DNA'dan kopyalanmasından sonra, bu kop-
yalanan bilginin, proteinin üretileceği fabrika olan ribo-
zomların bulunduğu yere, yani hücre çekirdeğinin dışına,
sitoplazma adı verilen sıvı bölgeye ulaştırılması gereklidir.
Her hücrede bulunan binlerce ribozom, çekirdekteki
DNA'dan oldukça uzakta ve hücrenin sitoplazmasına (hüc-
re içi sıvısına) dağılmış haldedirler. Bu fabrikalara üretim
talimatları eksiksiz bir biçimde hızla ulaştırılmalıdır. Mesaj-

cı RNA (mRNA), yolunu şaşırmadan ve hücrenin içinde
bulunan birçok organel ve molekül arasında hiç tereddüt