Page 116 - Doğadaki Mühendislik

Doğadaki Mühendislik
Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır: Kas titretme ha-
reketi sinir sistemine bağlı olarak gerçekleşir. Bu da güvelerin sinir
sisteminin oldukça düşük sıcaklıklarda dahi harekete geçebilecek ka-
dar üstün özelliklere sahip olması demektir. Güvelerin başardıkları
işin önemini daha iyi anlamak için karlı ve soğuk günlerde araba mo-
torlarını çalıştırmakta nasıl güçlük çekildiğini düşünmek yeterli ola-
caktır.
Kış güveleri hava sıcaklığının 0°C'ye yaklaştığını saptadıkları anda
titremeye başlar. Bazı durumlarda -2°C gibi daha düşük bir sıcaklıkta
titremeyi başlattıkları da olur. Yarım saatten fazla süren bir kanat ha-
reketi sonunda uçuş için gerekli ısıya ulaşılır. 38
Bilim adamları ilk anda güvelerin bu başarısının metabolizmala-
rından kaynaklandığını düşünmüşler ve bu konuda araştırmalar yap-
mışlardır. Bu amaçla kış güvesinin dinlenme, titreme ve uçuş sırasın-
daki metabolizma hızlarını ölçmüşlerdir. Ancak elde edilen veriler
benzer ağırlığa sahip birçok güve türünde ölçülenlerle aşağı yukarı
aynı çıkmıştır. Böylece güvelerin ısınmalarının metabolizma hızlarıy-
la ilgili olmadığı anlaşılmıştır. Bu durum önemli bir konuyu ortaya çı-
karmıştır: Kış güvelerinde sadece bu türe özgü bir ısınma sistemi bu-
lunmaktadır.

2. Aşa ma: Ko ru yu cu Bir Sı ğı nak Bu lu nu yor
Kış güveleri üzerinde yapılan araştırmaların çıkış noktasını güve-
nin bulunduğu ortamdaki nem ve ısı oluşturmuştur. Çünkü kış güve-
lerinde donma süreci vücutta oluşan buz kristalleri ile başlar. Kuru or-
tamlarda ise güvelerin donma ısısı oldukça aşağılara iner. Dolayısıyla
güvelerin kendilerini buzdan ve ani sıcaklık düşüşlerinden koruyacak
bir sığınağa ihtiyaçları vardır. Güveler bu sığınağı nasıl bulurlar?
Dışarıda hava sıcaklığı -30°C civarındayken yeri örten yaprak ta-
bakasının altındaki sıcaklık -2°C'nin altına düşmez. Kış güveleri de ısı

114