Page 118 - Doğadaki Mühendislik
P. 118
Doğadaki Mühendislik
bazı olumsuz yan etkileri vardır. Bu maddelerin en önemli özelliği ze-
hirleyici olmaları ve uyuşukluk vermeleridir.
Bu nedenle doğal antifrizler canlıların bedenlerinde gerçekleşen bir
dizi biyokimyasal işlem sonunda daha az zehirleyici kimyasallara çev-
rilerek kullanılırlar. Ancak bu çok yavaş ilerleyen bir süreçtir. Özellik-
le hayvanın vücut sıcaklığı düşükse antifrizin yol açtığı uyuşukluğun
atlatılması daha da uzun zaman alır.
Kış güveleri de antifriz mekanizmasına sahip canlılardandır, ancak
diğer canlılara oranla daha az miktarda antifriz kullanmaktadırlar.
Özel Ayar lan mış An ti friz Mik ta rı
Güvelerdeki hassas antifriz dengesinin nedeni şudur: Hava uçuş
için gerekli ısıya ulaşır ulaşmaz kış güvesinin hemen harekete geçme-
si gerekmektedir. Halbuki antifrize bulanmış bir canlının tümüyle et-
kin hale gelebilmesi için oldukça uzun bir süre beklemesi gereklidir.
İşte bu nedenle güvelerdeki antifriz miktarı diğer canlılara oranla da-
ha azdır.
Bu miktar öyle bir oranda ayarlanmıştır ki ısı tehlikeli bir düzeye
düştüğünde güveye daha sıcak bir yer bulacak kadar zaman kazan-
dırır. Notre Dame Üniversitesi'nden John G. Duman, yaptığı dene-
melerde, buzsuz bir ortamda çok yavaş soğutulan güvelerde, donma
sınırının -22°C 'ye kadar
düştüğünü tespit
etmiştir. 39
Güvelerdeki bu mü-
kemmel sistem nasıl orta-
ya çıkmıştır? Antifrizin
formülünü belirleyen
kimdir? Antifrizin miktarı
nasıl ayarlanmaktadır?
116