Page 109 - Darwin DNA'yı Bilseydi

Ad nan Ok tar

107

1- DNA'dan RNA sen te zi (Trans krip si yon):
Pro te in üre ti min de ilk aşa ma RNA sen te zi dir. Bu iş lem DNA sar -

ma lı nın açıl ma sıy la baş lar. DNA mo le kü lü üze rin de ki Ade nin, Gua -
nin, Si to zin ve Ti min baz la rı kar şı kar şı ya ge lip el ele tu tuş tuk la rın da
iki omur ga yı bir leş tir miş, sar mal ya pı yı mey da na ge tir miş ler dir.
Trans krip si yon aşa ma sın da ise söz ko nu su baz lar, el le ri ni bı ra kır lar ve
DNA mo le kü lü nün çift zin cir li ya pı sı tıp kı bir "fer mu ar" gi bi açıl ma ya
baş lar.
DNA çö zül me ye baş la dık ça "RNA po li me raz" adı ve ri len özel bir
pro te in, DNA üze rin de ge ze rek onu oku ma ya baş lar. Bu oku ma es na -
sın da DNA üze rin de ki baz la ra kar şı lık ge len di ğer baz lar bir bir le ri ne
ek le ne rek ye ni bir RNA üre ti lir. Üre ti len bu RNA; me saj cı RNA

(mRNA)'dır. Me saj cı RNA'nın DNA'dan far kı, Ade nin ba zı nın kar şı sı -
na Ti min, ye ri ne "U" har fiy le gös te ri len "Ura sil" ba zı nın gel miş ol ma sı -
dır. Ay rı ca bu baz lar üç lü grup lar ha lin de sı ra lan mış lar dır.
Üre ti mi ta mam la nan me saj cı RNA, da ha son ra DNA üze rin den
ay rı la rak bir di zi iş lem le çe şit li dü zelt me le re ta bi tu tu lur. Bir hey kel tı -
ra şın mey da na ge tir di ği hey ke li, en in ce de ta yı na ka dar yon ta rak dü -
zelt me si gi bi, hüc re de ay nı şe kil de üre ti len ka ba RNA'yı dü zelt mek
için bir di zi en zi mi gö rev len di rir.

2- RNA'dan pro te in sen te zi (Trans las yon):
Dü zelt me iş lem le ri ta mam lan mış olan me saj cı RNA, da ha son ra

çe kir dek ten çı ka rak "ri bo zom" adı ve ri len ve ener ji üre tim san tra li olan
bir or ga ne le ge le rek ona bağ la nır. Me saj cı RNA mo le kü lü nün bir özel -
li ği, sı ra la nan baz la rın 3'lü grup lar ha lin de ay rıl mış ol ma sı dır. Oluş tu -
ru lan bu üç lü grup la ra "ko don" adı ve ri lir. Bu şe kil de üre ti len mRNA,
ri bo zo ma bağ lan dık tan son ra, 3'lü grup la rın okun ma sı na baş la nır.
Ta şı yı cı RNA (tRNA) adı ve ri len bir baş ka RNA çe şi di da ha var -
dır. Bun la rın pro te in sen te zi sı ra sın da ki gö re vi, ye ni pro te in le ri oluş tu -
ra cak olan ami no asit le ri ta şı mak tır. Ta şı yı cı RNA, me saj cı RNA ve ya