Page 129 - Darwin DNA'yı Bilseydi

Ad nan Ok tar

127

Ha ya ti Gö re ve Sa hip DNA En zim le ri

En zim ler bir re ak si yo na et ki et tik le rin de, bir to pu yo kuş tan aşa ğı
yu var la mak la, yo kuş yu ka rı yu var la mak ara sın da ki far ka ben zer bir et -
ki olu şur. En zim ler bi yo kim ya sal re ak si yon la rı bin kat ka dar hız lan dı -
93
ra bi lir ler. İn san hüc re si nin için de 3.500'den faz la en zim bu lun mak ta -
dır. Bun lar dan bir ve ya bir kaç ta ne si nin ek sik ol ma sı du ru mun da ise,
hüc re içi fa ali yet ler ta ma men bir bi ri ne ka rı şa bi lir. Bu nun so nu cu da,
hüc re nin par ça la nıp bo zul ma sı, di ğer bir ifa dey le can lı lı ğın so na er me -
si dir. (De tay lı bil gi için bkz. Ha run Yah ya, Ha yat Bo yu Ça lı şan Mu ci ze
Ma ki ne: En zim)
DNA en zim le ri nin en önem li gö rev le rin den bi ri, DNA mo le kü lü -
nün kop ya lan ma sı na yar dım cı ol mak tır. Bir en zim mo le kü lü nü di ğer

pro te in mo le kül le rin den ayı ran tek fark, sa hip ol du ğu üç bo yut lu şe kil -
dir. Eğer en zim ler ken di özel lik le ri ni be lir le yen bu özel üç bo yut lu şek -
le sa hip ol ma sa lar dı, hüc re içi iş lem ler, be yin den çe şit li or gan la ra ile ti -
len bil gi ler ve hüc re içi de ne tim ler ol ma ya cak, böy le ce hüc re le ri ya şat -
mak için ge rek li pek çok iş lem ya pı la ma ya cak tı. Öy le ki, DNA'nın kop -
ya lan ma sı sı ra sın da, ha ta la rı dü zel ten en zi min ol ma ma sı da hi, il gi li ge -
nin iş le vi ni yi tir me si ne ve ya ha ta lı üre tim ya pa rak kan ser baş lat ma sı -
na ne den ola bi lir.

DNA kop ya lan ma sın da gö rev alan en zim ler
* DNA he lik si ni fer mu ar gi bi açan: DNA he li kaz

Da ha ön ce de be lirt ti ği miz gi bi kop ya la ma iş le mi baş la dı ğın da, ilk
ola rak "DNA he li kaz" isim li en zim olay ye ri ne ge lir ve DNA sar ma lı nı
bir fer mu ar gi bi aç ma ya baş lar. Bu nun so nu cun da DNA'nın he liks bi -
çi min de bir bi ri ne do lan mış kol la rı ay rı lır. DNA he li kaz her sa ni ye
1.000 nük leo tid çif ti ni aça bil me ye te ne ği ne sa hip tir.
DNA'nın kol la rı ay rı lır ken, kol la rın bir bir le ri ne do lan ma la rı nı en -
gel le mek için "he liks sa bit le yi ci en zim ler" de her iki ko lu sa bit tu tar lar.
DNA he li kaz, fer mua rı açar ken bir nok ta da ani den du rur. Du ru -