Page 95 - Darwin DNA'yı Bilseydi

Ad nan Ok tar

93

si yon la rı için ge rek li olan pro te in le rin oluş -

ma sı nı sağ lar. Pro te in ler sa hip ol duk la rı
özel di zi lim le re gö re, hüc re nin fark lı bö lüm -
le rin de ya pı taş la rı olur lar ve fark lı gö rev ler
üst le nir ler. Ör ne ğin pro te in ler bi ra ra ya ge -
le rek vü cut ta ki fa ali yet le ri hız lan dı ran en -
zim le ri, has ta lık lar la sa va şan an ti kor la rı, or -
gan la rın ça lış ma sı nı dü zen le yen hor mon la rı
oluş tu rur lar. Bun la rın her bi ri nin vü cut için
ay rı ve vaz ge çil mez bir öne mi var dır.
Gı da yo luy la alı nan pro te in ler, in san

vü cu dun da mev cut ya pı la rıy la iş lev gör -
mez ler. Ön ce, hüc re de ki özel la bo ra tu var la -
ra alı nır lar ve bu ra da da ha kü çük mo le kül -
ler olan ami no asit le re ay rış tı rı lır lar. Da ha
son ra bu ami no asit ler, hüc re DNA'sın da
şif re le ri bu lu nan 200.000 ka dar pro te in çe şi -
din den, o an da ge rek li olan la rı nı oluş tur -
mak üze re, ye ni di zi lim ler le bi ra ra ya ge ti ri -
lir ler. Her aşa ma sı ay rı bi rer mu ci ze olan bu
üre tim me ka niz ma sı na "pro te in sen te zi" adı
ve ri lir.
Pro te in le rin sen tez len me si hüc re le rin

ana işi dir. Çün kü hüc re için de ne re dey se
her işi pro te in ler ya par. İn san vü cu dun da ki
on bin ler ce fark lı pro te in, ge rek ti ğin de ta -
mir edi lir; es ki dik le rin de ise ye ni le riy le de -
ğiş ti ri lir. Ye ni bir pro tei nin üre til me si için
ge ne tik bil gi de yer alan ta rif le re ba kı lır ve
ih ti yaç du yu lan pro te in bu na gö re üre ti lir.
Pro te in le rin üre tim pla nı DNA üze rin de ki