Page 142 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt
P. 142
140
Baltalimanı Antlaşması'yla, dış piyasalara karşı gümrük duvarları
indirildi ve hiçbir koruma önlemi alınmadan iç ticaretteki tüm ruhsat ve
kayıtlar ortadan kaldırıldı. Bu, yabancı rekabete hazır olmayan ve yeni
yeni gelişmeye başlayan Türk sanayiine en büyük darbeyi vurdu. Pamuk,
ipek, yün ve tiftik dokuma, deri işleme, madencilik, tarım vb. gibi yerli
üretime dayalı sanayiler, günden güne zarara uğrayarak can çekişir hale
geldi ve sonunda yok oldu. Bir süre sonra bu ürünler işlenmeden, yalnız-
ca çok düşük fiyatlara yabancılara hammadde olarak satılır hale geldi.
1838'den önce yalnızca iç tüketimi karşılamakla kalmayıp yurtdışı pazar-
lara da ihraç edilen pek çok yerli sanayi ürünü, 1850'lere gelindiğinde
neredeyse tamamen ithal edilmekteydi.
Diğer yandan, dış ticaretten sağlanan vergi gelirlerinin Batılılara
sağlanan ayrıcalıklar sebebiyle düşmesi, devlet bütçesinin açıkları ile bir-
leşince, Osmanlı Devleti büyük bir mali krizin içine girdi. 1854 yılında,
Kırım Savaşı'nın da getirdiği maliyetlerin altından kalkamayan Osmanlı
Devleti, zaten bozuk olan ekonomisini düzeltebilmek amacıyla tarihinde
ilk kez dış borç almak zorunda kaldı. İngiltere de, bu borçlanmayı büyük
bir iştiyakla teşvik etti. Bunun üzerine Osmanlı devlet yöneticileri, 24
Ağustos 1854 tarihinde, Mısır'dan gelecek vergiyi teminat göstererek,
Londra'da Palmer, Paris'te Goldschmidt kurumlarından 3 milyon İngiliz
Lirası borç aldı.
Bu ilk borçtan sonra alınan borçların ardı arkası kesilmedi ve
Osmanlı Devleti yıkılana kadar da bu borçlar ödenemedi. 1854'te alınan
ilk borçtan 20 yıl sonra Osmanlı Devleti moratoryum ilan ederek iflasını
açıkladı. I. Dünya Savaşı'na kadar geçen sürede devlet, 243 milyon
Osmanlı Lirası dış borç almış ve toplamda 409 milyon Osmanlı Lirası
tutarında dış borç yükü altına girmiştir.
Bunun sonucunda, İmparatorluğun alacaklıları devletin en sağlam
gelirlerine el koydu. Batılı ülkelerin alacaklıları tarafından kurulan
ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ
